2022 DÖNEM SONU İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ HATIRLATMALAR

1. Mevcut emtia fiilen sayılmak suretiyle değerlemesi yapılmalıdır.

   ---

2. Stok sayımında ifili durumla kaydi durum karşılaştırılarak noksanlık veya fazlalık varsa nedeni araştırılmalı ve katma değer vergisi de dikkate alınarak gerekli düzeltme işlemleri yapılmalıdır.

3. Stok sayım ve değerlemesinden sonra satılan malın maliyeti tespit edilerek kayıtlara alınmalıdır.

4. Maliyet bedeline aşağıda giderlerin dahil olduğu unutulmamalıdır.
   1. İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili, gümrük vergileri, gümrük komisyonları, yükleme ve boşaltma, nakliye ve montaj giderleri ile resim ve harçlar,

noter, tapu, mahkeme, değer tespiti, danışmanlık, komisyon ve

ilan giderleri,

1. 2. İktisadi kıymetin finansmanında kullanılan kredilere ait faiz

giderleri ve bunlara ilişkin kur farkları; emtiada emtianın

stoklara girdiği tarihe kadar, diğer iktisadi kıymetlerde ise iktisadi kıymetin envantere alındığı hesap döneminin sonuna kadar olan kısmı ile söz konusu kredilere ilişkin giderler,

1. 3. İktisadi kıymetin stoklara veya envantere alındığı tarihe kadarki

depolama ve sigorta giderleri,

vi) Gayrimenkullerde mevcut bir binanın satın alınarak yıktırılmasından ve arsasının tesviyesinden oluşan giderler.

5. Stoklarda varsa değer düşüklüğü bulunanlarla ilgili olarak takdir komisyonuna başvurulup gerekli karar alınmasıdır.

6. 01.01.2004 tarihinden önce aktifleştirilen iktisadi kıymetlerin cari yıla ilişkin amortismanları eski usul ve esaslar çerçevesinde, 01.01.2004 tarihinden sonra aktifleştirilen iktisadi kıymetlerin cari yıl amortismanları ise, Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilan edilen oranlar dikkate alınarak hesaplanmalıdır.
7. 2022 yılı amortisman hesaplamalarına geçmeden önce; VUK’nun;

• Yeniden değerlendirme başlıklı Mükerrer 298 inci,
• Normal amortisman başlıklı 315 inci,
• Süre bakımından başlıklı 320 inci maddeleri ile

-Geçici 30, 31 ve 32 madde hükümlerinin

göz önünde bulundurulması asla unutulmamalıdır. .

8. Geçen yılda 7352 sayılı Kanunla, kurumlar vergisi kanununa eklenen geçici 33 üncü maddesi ile uygulaması engellenen enflasyon düzeltmesini bu yıl içinde de yapamıyoruz. Bunun yerine, VUK’nun mükerrer 298/C maddesine göre yeniden değerleme yapılabilecektir.
9. Yıl içinde alınan binek otomobilleri için kıst amortisman uygulamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca binek otomobilleri için amortisman uygulamasında, ÖTV ve KDV hariç ilk iktisap bedeli 230.000.-TL üzerinden, ÖTV ve KDV’nin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiğinde 430.000.- TL üzerinden amortisman hesaplanması gerektiği unutulmamalıdır.

Belirtilen tutarın üzerinden ayrılan amortismanlar ise KKEG olarak dikkate alınmalıdır.

10. Yıl içinde satılan A.T.İ.K. nedeniyle ayrılmış bulunan amortismanlar satış esnasında dikkate alınmalıdır. Ancak KKEG olarak dikkate alınan amortismanlar satış sonrasında beyannamede beyan edilen gelirden indirilmelidir.
11. Satılan A.T.İ.K. ile ilgili olarak oluşan kâr, gerekli şartlar sağlanmışsa yenileme fonu hesabına aktarılmalıdır.

12. Zarar gören A.T.İ.K. ile ilgili olarak alınan sigorta tazminat bedeli iktisadi kıymetin değerinden fazla olan kısmı, gerekli koşulların varlığı halinde yenileme fonu hesabına atılabilir.

13. Kıst amortismana tabi iktisadi kıymetlerin, amortisman süresinin son yılında, ayrılmayan ilk yıla ilişkin amortisman tutarının gider kaydı yapılmalıdır.

14. İlk tesis ve taazzuv (kuruluş ve örgütlenme) giderleri ile özel maliyetler gibi aktifleştirilen giderlerin yıllık itfa payları hesaplanıp gider yazılmalıdır.

15. Peşin ödenen giderler içinde 2022 yılına ilişkin olanlarının alınıp cari yıl giderlerine atılması unutulmamalıdır.

16. Peşin tahsil edilen gelirler hesabında bulunan ve 2022 yılı geliri olan kısmın bu hesaptan alınarak cari dönem hasılatına eklenmelidir.

17. Alıcılarla (müşterilerle) ilgili cari hesap mutabakatları yapılmalıdır.

18. Satıcılarla ilgili cari hesap mutabakatları yapılmalıdır.

19. Bankalarla gerekli mutabakatlar sağlanmalıdır.

20.   Yukarıda sayılan her üç mutabakat sonucuna göre gerekirse ilgili kayıtlar yapılmalıdır.

21. Kasa sayımı yapılarak kaydi durumla fiili durum karşılaştırılmalı farklılık varsa gerekli araştırma yapılıp kayıtlara alınmalıdır.

22. Döviz kasası Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen kurlar esas alınarak değerlenmeli ve gerekli kayıtlar yapılmalıdır.

23. Bankadaki döviz hesapları Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen

kurlar esas alınarak değerlenmeli ve kayıtları yapılmalıdır.

24. Çeklerin reeskonta tabi tutulmasına olanak verildiğinden, alınan çekler ile verilen çeklerin reeskonta tabi tutulması halinde oluşan farklar, vergilemede gelir veya gider olarak dikkate alınmalıdır.

25.   Alacak ve borç senetleri istenirse reeskonta tabi tutulabilir. Alacak senetleri reeskonta tabi tutulması halinde borç senetleri de mutlaka reeskonta tabi tutulmalıdır. Senetlerde faiz oranı belli değilse, T.C. Merkez Bankası reeskont oranı uygulanarak gerekli kayıtlar yapılmalıdır.

Reeskont Hesaplama Formülleri

a.İç İskonto Formülü:

Nominal Değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı Reeskont Tutarı =                                                               -

36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)

b.Peşin Değer Formülü:

Nominal Değer x 36.000

Peşin Değer =                                                                                        -

36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)

Reeskont Tutarı = Nominal Değer – Peşin Değer

Alacak Senetleri Reeskont İşleminin Muhasebe Kaydı

             /                                   -

657 Reeskont Faiz Giderleri Hes.                             -----------

122 Alacak Senetleri Reeskontu Hes.                                                                                 ------------

         - /                                       

Alacak Senetleri Reeskont İşleminin Ertesi Yıl Kapanışının Muhasebe Kaydı

          /                                      -

122 Alacak Senetleri Reeskontu Hes.                     ------------

647 Reeskont Faiz Gelirleri Hes.                                                                              ------------

         -/                                      

Borç Senetleri Reeskont İşleminin Muhasebe Kaydı

            /                                       

322 Borç Senetleri Reeskontu Hes.                            ------------

647 Reeskont Faiz Gelirleri Hes.                                  ------------

         - /                                       

Borç Senetleri Reeskont İşleminin Ertesi Yıl Kapanışının Muhasebe

Kaydı

         - /                                     -

657 Reeskont Faiz Giderleri Hes.                                ------------

322 Borç Senetleri Reeskontu Hes.                                                                              ------------

         - /                                     -

26.   Yabancı para birimi üzerinden düzenlenen alacak ve borç senetleri de yukarıda belirtildiği şekilde reeskonta tabi tutulabilir. Senetlerde faiz oranı belli edilmemiş ise, Londra bankalar arası faiz oranı (LIBOR) esas alınmalıdır.

27.   Bankalardaki vadeli mevduat hesaplarının dönem sonu itibariyle hesaplanan faiz tutarlarının gelir kaydı unutulmamalıdır.

28.    Kullanılan banka kredileri ile ilgili olarak dönem sonuna kadar oluşan faiz tutarı hesaplanıp gider kaydedilmelidir.

29. Aktifte kayıtlı bulunan;

1. Hisse senetleri,

2. Fon portföylerinin %51’i Türkiye’de kurulu bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgeleri,

alış bedeli ile değerlenmelidir.

3. Yukarıda sayılanlar dışındaki tüm menkul kıymetler borsa rayici ile değerlendirilmelidir. Borsa rayici yoksa veya borsa rayici muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılması halinde, değerlendirmeye esas bedel, menkul kıymetin alış bedelinin vadede elde edilecek gelirin (kur farkları dahil) iktisap tarihinden değerleme gününe kadar geçen süreye ilişkin kısmı eklenmek suretiyle tespit edilmelidir.

4. Ancak, borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kâr ve zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul kıymetler alış bedeli ile değerlemesi yapılmalıdır.

30. Dava ve icra safhasına giren alacaklar için karşılık ayrılıp gider kaydedilmelidir. Teminata bağlı alacaklar bu safhaya gelse bile karşılık ayrılmamalıdır.

           - /                               

128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hes.                    ----------

120 Alıcılar Hes.                                                ----------

        - /                                  

654 Karşılık Giderleri Hes.                               ----------

129 Şüpheli Tic. Alacaklar Karşılığı Hes.            ----------

        /                                    

31. Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmeyen ve 3.000.- TL aşmayan alacaklar şüpheli alacak sayıldığı düzenlemesi dikkate alınarak gerekli karşılıklar ayrılmalıdır.

32. Mahkeme kararına veya kanaat verici bir belgeye dayanarak tahsil olanağı kalmayan alacaklar kayıtlardan silinmelidir.(Aciz vesikası alacağı değersiz hale getirmez.)

33. Ortaklara verilen borçlara adat hesaplanıp,

1. Şirket kredi kullanmışsa kredi faiz oranı,
2. Kullanmamışsa reeskont oranı,

üzerinden faiz hesaplanıp fatura düzenlenmeli ve %18 KDV

uygulanmalıdır.

34. Dönem giderleri ile ilgili yansıtma kayıtları yapılarak, gelir ve gider

hesaplarının tamamı dönem kâr veya zarar hesabına aktarılmalıdır.

35. Yıllık beyannameye eklenmek üzere, yıl içinde tevkif yolu ile ödenen vergilerin belgelendirilmesi ilgili olarak, tevkifat yapan kurum ve kuruluşlardan yazılar alınmalıdır.

36.   Vergi kanunlarında yer alan muafiyet, istisna, yeniden değerleme, zarar mahsubu ve benzeri hükümlerden yararlanılması Yeminli Mali Müşavir tasdik raporunun ibraz edilmesi şartına bağanmış konularda, raporun süresinde verilmemesi, bu sürede verilmeyen hallerde ise, mükellefe verilen 60 günlük ek süre içinde verilmesi aksi halde söz konusu haktan yararlanılamayacağı ve ayrıca 50.000 TL ‘den az

500.000 TL fazla olmamak üzere yararlanılacak tutarın %5 oranında özel usulsüzlük cezasını kesileceği hususunda mükellefler uyarılmalıdır.

YMM TASDİK RAPORU ARANAN DURUMLAR

1. Yatırım indirimi istisnası,
2. Yeniden değerleme,
3. Eğitim kazanç istisnası,
4. Dernek ve vakıflara muafiyet tanınması,
5. Gayrimenkul ve iştirak hisselerinin satış kazancı istisnası,
6. İştirak kazançları istisnası,
7. İndirimli kurumlar vergisi uygulaması,
8. İhracat ve imalatçılar için tanın %1 vergi indirim uygulaması,
9. Ar-Ge ve Tasarım indirimi,
10. İhraç malı taşıyan araçlara motorin tesliminde ÖTV istisnası gibi.*

(*) Haluk KOÇ, Serkan KURDAŞ, Vergi Mevzuatında Yer Alan Bazı İndirim, İstisna ve Muafiyetlere İlişkin Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu Mecburiyetinin Kanuni Dayanağı ve Yorumu, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 410, Kasım 2022, s.62

37. Yapılan bağış ve yardımların gider yazılması yerine, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirden indirilmesi esası getirilmiş olduğu hususu dikkate alınmalı ve buna göre bağış ve yardımların tamamı önce kanunen kabul edilmeyen gider olarak beyanname üzerinde kazanca eklenmeli ve daha sonra gelirden indirilecek bağış ve yardımların tutarı kazancın %5’ine (kalkınmada öncelikli yörelerdeki gelir vergisi mükellefler bakımından %10’una) (Kurumlar Vergisi Kanununun 10/1-c maddesi uyarınca kurumlar vergisi mükelleflerince sadece %5’ine) kadar olan kısmı ile oranlamaya tabi olmayan diğer bağış tutarlarının tamamı beyannamede ayrıca gösterilmek suretiyle kazançtan indirilmelidir. (indirilen tüm bağış ve yardımların makbuz karşılığında yapıldığının kontrol edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.)

İndirim konusu yapılacak %5 veya %10 oranlarının hesaplamasında aşağıda yer verilen formül uygulanarak hesaplanması gerekmektedir.

Formül: Kurum Kazancı-(Geçmiş yıl zararları + İştirak kazancı)x%5

Aşağıda belirtilen özel kanunlarına göre yapılan ve miktar sınırlamasına tabi olmayan bağış ve yardımlar da önce KKEG olarak dikkate alınıp kazancın varlığı halinde beyannamede ayrıca gösterilerek indirilmelidir.

1. 1. 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun kapsamında bağış toplayan kurum ve kuruluşlar ile milli veya mahalli yardım komitelerine yapılan bağışlar,
   2. 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu uyarınca üniversitelere ve yüksek

teknoloji enstitülerine yapılan bağışlar.

1. 3. 222 sayılı İlk Öğretim ve Eğitim Kanunu kapsamında ilk Öğretim kurumlarına yapılan bağışlar.
   4. 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu uyarınca Sosyal Yardımlaşma ve dayanışma Fonuna yapılan bağışlar.

1. 5. 3338 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Kanunu gereğince Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfına yapılan bağışlar.
   6. 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu uyarınca Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna yapılan bağışlar.
   7. 2878 Sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurum Kanununa dayanılarak Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumuna ve bağlı kuruluşlarına yapılan bağışlar.
   8. 278 Sayılı Türkiye Bilimsel Teknik Araştırma Kurumu Kanunu

uyarınca söz konusu TÜBİTAK’a yapılan bağışlar.

1. 9. 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu gereğince yapılan harcamalar.

38. Gelir veya kurum kazancının tespitinde gider olarak kabul edilmeyen diğer kanunen kabul edilmeyen giderler tespit edilerek beyannamede kurum kazancına eklenmesi unutulmamalıdır.

Kanunen kabul edilmeyen giderlerin yer aldığı kanun ve ilgili maddeleri itibarıyla aşağıda yer verilmiştir;

• GVK’ nun 40 ve 41 inci maddesinde yazılı giderler,
• KVK’ nun 11 inci maddesinde yazılı giderler,
• KDVK’ nun 30/1-d maddesinde yazılı giderler,
• MTVK’ nun 14 üncü maddesinde yazılı motorlu taşıtlar vergisi,
• Gid.VK’ nu kapsamında ödenen özel iletişim vergisi,
• 5602 sayılı Kanun gereğince öden şans oyunları vergisi,
• VUK’nunda yazılı şüpheli alacaklar karşılığı dışında ayrılan her türlü karşılıklar (Kıdem tazminatı karşılığı, teminatlı alacaklar için ayrılan şüpheli alacak karşılığı, değer düşüklüğü karşılığı gibi.)

39. Serbest bölgelerden elde edilen gelirlerin istisna olarak dikkate

alınması temin edilmelidir.

40. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında elde edilen

kazançların kurumlar vergisinden istisna olduğu unutulmamalıdır.

41. Türk Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden sağlanan kazançların varlığı halinde bu kazançların kurumlar vergisi istisna edildiği unutulmamalıdır.

42. Gelir Vergisi Kanununun geçici 69 uncu maddesi hükmü uyarınca varsa yatırım indirimi istisna tutarı belirlenmelidir. Buna göre;

1. 31.12. 2005 tarihi itibariyle indirim konusu yapılamamış ve 2022 yılına devreden yatırım indirim istisna tutarlarının indeksleme yapılarak ticari/zirai kazançtan veya kurum kazancından indirilmesi unutulmamalıdır.
2. 24.04.2003 tarihinde önce yapılan müracaatlara istinaden alınan Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında başlanılan ve 01.01.2016 tarihinden sonra yapılan yatırımlar nedeniyle 2022 yılına devreden yatırım indirimi istisna tutarlarının indeksleme yapılarak kurum kazancından indirilmesi sağlanmalıdır.

Yukarıdaki (B) şıkkında belirtilen şekilde kurumlarca yararlanılan yatırım indirim istisnası tutarı üzerinden, kazancın dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın mutlak surette, G.V.K. nun Geçici 61 inci maddesi kapsamında %19.8 oranında gelir vergisi kesintisi yapılacağı hususu unutulmamalıdır.

3. Gelir Vergisi Kanunu’nun yürürlükten kaldırılan 19 uncu maddesi kapsamında 2005 yılında başlanmış olup iktisadi ve teknik bütünlük arz eden ve 01.01.2006 tarihinden sonra gerçekleştirilen yatırımlar nedeniyle yapılan yatırım harcamalarının %40’ı olan yatırım indirimi istisnası tutarının 2022 yılına devreden tutarın da endeksleme yapılarak ticari/zirai kazancın veya kurum kazancının vergilendirilmesi sırasında dikkate alınmalıdır.

43. Kurumlar Vergisi Kanununun 5, 5/A ve 5/B maddeleri ile geçici 14 üncü maddesi kapsamında kurumlar vergisinden istisna edilen varsa aşağıda belirtilen kazançlar tespit edilerek kurum kazancından indirilmesi sağlanmalıdır.

1. Tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımından elde edilen kazançlar (İştirak kazancı.),
2. Tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun kârına katılma imkanı veren kurucu senetleri ile diğer intifa senetlerinden elde edilen kâr payları (İştirak kazancı.),
3. Tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr payları (İştirak kazancı.),
4. Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki şirketlerin (Dar mükellef kurumların) sermayesine iştirak eden kurumların elde ettikleri iştirak kazançları,

5. Yurt dışı iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar,
6. Emisyon primleri,
7. Yurtdışı inşaat ve onarım işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar,
8. Portföy ve fon işletme kazançları,
1. Gayrimenkul satış kazançlarında %50 ve iştirak satışlarında %75’i,
10. Banka borçlarının ödenmesinde kullanılan gayrimenkul ve iştirak hisseleri satış kazançları,
11. Bankaların, finansal kiralama veya finansman şirketlerinin alacak

karşılığında edindikleri gayrimenkullerin satışından sağlanan kazançların

%50’si ile diğer değerlerin satışından doğan kazançların %75’i,

50. Kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimi temsilcileri

aracılığı ile elde ettikleri kurum kazançları,

1000. Eğitim kazançları,

14. Rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden sağlanan kazançlar, ö. Kooperatiflerin ortakları için hesapladıkları risturnlar.

p. Her türlü taşınır ve taşınmaz malların Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması koşuluyla, kurumlar tarafından finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına satışından doğan kazançlar ve kurumlarca söz konusu varlıkların devralındığı kuruma kira süresi sonunda devrinden doğan kazançlar,

18. Her türlü varlık ve hakların, kaynak kuruluşlarınca, kira sertifikası ihracı amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması koşulu ile varlık kiralama şirketlerine satışı ile varlık kiralama şirketlerince bu varlıkların devralındığı kuruma satışından doğan kazançlar,
19. Yabancı fon kazançları,

ş. Sınai mülkiyet haklarından elde edilen kazançlar,

20. 7352 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle KVK’ na eklenen Geçici 14 üncü maddesinin 1, 2 ve 3 numaralı fıkrasında yer verilen kur farkı, faiz ve kâr payı ile diğer kazançlar.

44. 01.01.1999 tarihinden önce işletmeye dahil olup işte kullanılan taşıtların aynı zamanda zati ve ailevi ihtiyaçlarda da kullanılması nedeniyle bu araçların amortismanlarının ½’si gider olarak dikkate alınmadığı hususunun dikkate alınarak, söz konusu taşıtların 2022 yılında satılması halinde, gider kaydedilmeyen amortisman tutarının beyanname üzerinde, diğer indirimler kısmında gösterilerek, kazançtan indirilmesi unutulmamalıdır.

45. Beyan edilen kazanca göre ödenecek kurumlar vergisi ve eski hükümlere göre yararlanılan yatırım indirimi istisnası tutarı üzerinden GVK’nun geçici 61 inci maddesi kapsamında kesilen

%19.8 gelir vergisi toplamı, 31.12. 2022 tarihli bilanço ve gelir tablosunda (Dönem Kârı ve diğer yasal yükümlülükler karşılığında) gösterilmelidir.

46. 2022 yılına ilişkin olup, kurumlar vergisi beyannamesi verilene kadar gelen gider faturalarının KDV tutarları hariç 2023 yılı kanunu defter kayıtlarına geçmiş yıl gideri olarak kaydedilip, kurumlar vergisi beyannamesinde bu fatura toplamları diğer indirimler sütununda gösterilerek matrahtan indirilmesi sağlanmalıdır.

47. 2021 yılına ilişkin olup 2022 yılı kayıtlarına alınan geç gelen fatura bedelleri, 2021 yılı kurum kazancından beyanname üzerinden indirilmiş olacağından, bu tutarların 2022 yılı beyanı sırasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak kurum kazancına eklenmesi unutulmamalıdır.

48. 2019 vergilendirme döneminde satılan veya zayi olduğu nedenle sigortadan alınan tazminat fazlasının söz konusu iktisadi kıymetlerin aynısını veya benzerinin alınmasına karar alınan demirbaşlarla ilgili olarak oluşturulan yenileme fonu hesabına konulan tutar, ilgili iktisadi kıymetin alınmaması halinde 2022 yılı kazancına eklenmesi unutulmamalıdır.

49. Örtülü sermayeye ilişkin faiz ve benzeri ödemeler ile örtülü yoldan dağıtılan kazançlar bir yandan kanunen kabul edilmeyen gider olması yanında, diğer yandan bu ödemeler hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kâr payı sayıldığı hususu unutulmamalı ve ödenen bu tutarlar brütleştirilmek suretiyle üzerinden kâr dağıtımına ilişkin %10 oranında yapılacak vergi kesintisine ilişkin muhtasar beyannamenin 26.01.2023 tarihine kadar verilmesi ve kesilen verginin 26.01.2023 günü akşamına kadar ödenmesi sağlanmalıdır.

Örnek 1. A.Ş. Ortaktan aldığı 1.200.000.- TL.borç karşılığında 2022’de 120.000.- TL faiz ödemiş ve finansman gideri yazmıştır. Dönem başı öz sermayesi 300.000.- TL.dir.(Bu borcun tamamı 2023 yılında ödenecektir.)

• Örtülü Sermaye Tutarı = Ort. Alınan Borç - (Öz sermaye x 3)

300.000.- TL = 1.200.000.- – (300.000.- x 3)

• Örtülü Ser.İlişkin Faiz = Örtülü Sermaye x Ort.Ödenen Faiz

Ort. Alınan Borç Toplamı

30.000.- TL = 300.000.- x 120.000.- (K.K.E.Gider yazılır.)

1.200.000.-

• Dağıtılan net kâr payı = Ört.Sermayeye ilişkin faiz olup 30.000.- TL’dir.
• Dağıtılan kâr payının net tutarı %10 kesinti oranına göre brüt tutarı =30.000.- x 100/ 90 = 33.333.33 TL olup, bu tutar üzerinden yapılacak vergi kesintisi (33.333.33 x %10) = 3.333.33 TL olacaktır.
  • Bu tutar vergi 26.01.2023 günü akşamına kadar muhtasar beyanname ile beyan edilip 26.01.2023 günü akşamına kadar ödenmesi ve ödenen bu tutar kurumca 2022 yılı veya 2023 kayıtlarına KKEG yazılması gerekir.

Örnek 2. A.Ş. 2022 yılında ilişkisiz kişiye 725.000.- TL sattığı tekstil makinasının bir benzerini aynı vade ve koşullarda ortağının kardeşne 700.000.- TL satmıştır.

• • • Transf. Fiy.Yoluyla Örtülü Dağıtılan Kazanç = Emsal Fiyatı -

İlişkili Kişiye Yapılan Satış Bedeli.

25.000.- TL = 725.000.- TL – 700.000.- TL

• • • Transf. Fiy. Yoluyla Örtülü olarak dağıtılan 25.000.- TL KKEG olarak kurum kazancına eklenmesi yanında ayrıca dağıtılan net kâr payının olarak %10 vergi kesintisine tabi tutulacaktır.
      • Buna göre 25.000.- TL’ nin %10 kesinti oranına göre brüt tutarı = (25.000.- x 100/ 90) = 27.777.77 TL olup, bu tutar üzerinden yapılacak vergi kesintisi (27.777.77 x %10) = 2.777,77 TL olacaktır.
      • Bu tutar vergi 26.01.2023 günü akşamına kadar muhtasar beyanname ile beyan edilip 26.01.2023 günü akşamına kadar ödenmesi ve ödenen bu vergi tutar kurumca 2022 veya 2023 yılı kayıtlarına KKEG yazılması gerekir.

50. KVK.’un 7 inci maddesi ile GVK.’un 75 inci maddesi uyarınca 31.12.2022 tarihi itibariyle elde edilmiş sayılan kontrol edilebilen kurum kazancı veya kâr payı tutarlarının beyannameye ithal edilmesi unutulmamalıdır.
51. 2022 yılı beyanı üzerinden, KVK’na eklenen geçici 13 üncü maddesi kapsamında

%23 oranında kurumlar vergisi hesaplanacağı unutulmaması, ancak; 6361 saylı Kanun kapsamındaki şirketler, Elektronik ödeme ve para kuruluşları, Yetkili döviz müesseseleri, Varlık yönetim şirketleri, Sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin 2022 yılı vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için bu oran %25 olarak uygulanacaktır.

Diğer yandan; 15.6.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’a uygun yeni veya tevzi yatırım yapanlar bahsi geçen kararnamenin 15 nci maddesi uyarınca indirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanmayı gözden kaçırmamalıdırlar. (7338 sayılı yasa ile getirilen %10 luk katkı tutarının diğer vergi borçlarından terkini uygulaması dahil)

Ayrıca; İlk defa borsada işlem görmek üzere hisselerinin en az %20 halka arz edenler kurumlar vergisi mükellefleri kurumlar vergisi oranını 2 puan, İhracatçı ve sanayi sicil belgesine haiz ve fiilen üretim yapan imalatçı kurumlara münhasır olarak 7351 sayılı Kanunla getirilen %1 oranında vergi indiriminden yararlanılması unutulmamalıdır.

52. Yurt dışında ödenen vergilerin mahsubunda yasada belirtilen belgeler temin edilerek tercüme ettirilmesi ve beyannameye eklenmelidir. (Bu şekilde mahsup edilecek verginin tutarı, yurt dışı kazanç üzerinden Türkiye’de alınacak vergiden fazla olmayacağı gözden kaçırılmamalıdır.)

53. Geçici vergi uygulaması nedeniyle, geçici vergi dönemleri itibariyle,

1. Amortisman ayıranlar dönem sonunda amortisman ayırmaktan vazgeçebilirler.
2. Amortisman hesaplamayanlar, dönem sonunda amortisman

ayırabilir ve gider yazabilirler.

3. Alacak ve borç senetlerini reeskonta tabi tutmayanlar dönem sonu

itibariyle reeskont yapabilirler.

4. Alacak ve borç senetlerini reeskonta tabi tutanlar dönem sonunda reeskonttan vazgeçebilirler.

5. Yıl içinde yararlanılan yatırım indirimi istisna uygulamasından, verilen geçici vergi beyannamelerinin                                                   düzeltilmesi koşulu ile vazgeçebilirler.

6. Geçici vergi dönemlerinde yararlanılmayan yatırım indirimi istisna uygulamasından dönem sonunda yararlanılabilir.

7. Geçici vergi dönemlerinde dikkate alınan diğer istisna ve

indirimlerden dönem sonunda vazgeçilebilir.

i) Geçici vergi dönemlerinde dikkate alınmayan diğer istisna ve indirimler dönem sonunda dikkate alınabilir.

54. GVK’nun mükerrer 112 nci maddesinde yer alan şartların varlığı halinde, 4.400.000.- TL fazla olmamak koşulu ile hesaplanan gelir/kurumlar vergisinin %5’i olarak hesaplanan vergi indiriminden yararlanılmalıdır.

55. 2022 yılında nakit sermaye artırımında bulunan kurumlar ile 2022 yılında kurulmuş olanların nakit sermaye tutarları üzerinden, yasal şartların varlığı dikkate alınarak %50, yeni kurulan veya sermaye artırımda bulunan kurumların yurt dışından getirilen nakit sermayelerinde ise, %75 oranında faiz indiriminde yararlanmaları sağlanmalıdır.

Bu uygulama süresi; sermaye artırım kararının veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap döneminden sonra uygulanamayacaktır.

Ayrıca, belirtilen dönemler içinde sermaye azaltılması halinde, azaltılan sermaye, faiz indirimi uygulamasında dikkate alınmayacaktır.

56. Tekraren ifade etmek isterim ki, taşıtlara ilişkin olarak;

1. İşletmenin aktifinde kayıtlı olan veya kiralanan taşıtların işte kullanılmayanlarına (şirket ortaklarının eş ve çocuklarınca kullanılan) ait amortismanlar ile tüm giderlerinin,
2. İşletmenin aktifinde kayıtlı bulunan veya kiralanan taşıtlara ilişkin olan her türlü giderin KKEG olarak dikkate alınan %30’unun
3. Kiralanan araçlarla ilgi olarak her bir araç için ödenen ve 8.000 TL aşan aylık kira tutarları ile iktisap edilen araçlarda ÖTV ve KDV toplamı 200.000 TL aşan tutarların KKEG olarak dikkate alındığının,

doğru hesaplanıp hesaplanmadığının kontrol edilmesi unutulmamalıdır.

57. Finansman gider kısıtlamasında kısa ve uzun vadeli borçlar içinde yer alan ve üzerinden her hangi bir şekilde (faiz, komisyon, kur farkı, kâr payı ve benzeri bir ödeme yapılmamış olanları (ay sonlarında ücret, vergi tahakkukları ile ayrılan her türlü karşılıklar ile ortaklardan alınan ve faiz ve benzeri bir ödeme yapılmayan TL cinsinden borçlar, bankalardan alınan ve karşılığında herhangi bir faiz ödenmeyen spot kredileri (tebliğe rağmen) özkaynak mukayesesinde dikkate almaksızın hesaplama yapanların ihtirazı kayıtla beyanname vermelerini öneririm.

2023 VERGİLENDİRME DÖNEMİNE İLİŞKİN HATIRLATMALAR

1. 2022 yılı kanuni defterlerin tamamının yazdırılma işi bir an önce tamamlanmalıdır.
2. 2022 yılı yönetim kurulu karar defterinin kapanış tasdiki 2023/Ocak                      ayı sonuna kadar ve 2022 yılı yevmiye defterinin kapanış tasdikinin ise, 2023/Haziran ayı sonuna kadar yaptırılmalıdır.
3. 2023 yılında kullanılacak defterlerin tasdiki 2022/Aralık ayı içinde

yaptırılmalıdır.

4. 2022 yılında kullanılan kanuni defterlerin 2023 yılında da kullanılması durumunda, bu defterlerin tasdik işlemleri 2023/Ocak ayı içinde yaptırılmalıdır.

5. 2023 yılı yevmiye defterine yapılan açılış kaydından sonra, bir önceki yılda yapılan reeskont kayıtları, ters kayıt yapılarak kapatılmalıdır.

6. Sigorta şirketleri tarafından 2022 yılında ayrılarak gider kaydedilen muallak hasar karşılıkları, kazanılmamış pirim karşılıkları ve hayat matematik karşılıkları ile denge karşılıkları 2023 yılı açılış kaydından sonra, kâr hesabına aktarılmalıdır.

7. 2022 yılı vergilendirme dönemine ilişkin kurum kazancının beyanı sırasında, kurum kazancından indirilen ve eski hükümlere tabi tutulan yatırım indirimi istisna tutarı üzerinden en geç kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği ay içinde, %19.8 oranında gelir vergisi kesintisi yapılmalı ve buna ilişkin muhtasar beyanname ertesi ayın 26 üncü günü akşamına kadar verilip, kesilen gelir vergisi 26 ncı günü akşamına kadar ödenmelidir.

8. 2022 yılı vergilendirme dönemine ilişkin kurum kazancının beyanı sırasında, kurum kazancından indirilen emeklilik yatırım fonlarının kazançları dışında kalan ve K.V.K’ nun 5/1- d maddesinde yazılı fon ve portföy kazançları üzerinden en geç kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği ay içinde, %15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılmalı ve buna ilişkin muhtasar beyanname ertesi ayın 26 üncü günü akşamına kadar verilip, kesilen kurumlar vergisi 26 ncı günü akşamına kadar ödenmelidir

(DİKKAT bu tevkifat oranı 2009/4594 sayılı BKK ile bu gün itibariyle %0 sıfır olarak uygulanmaktadır.)

9. 01.01.2023 tarihinden geçerli olmak üzere 30.11.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, Bağımsız denetime tabi şirketlerin belirlenmesi yeni esaslara bağlanmış olup, kararda belirtilen koşullar göz önünde bulundurularak mükelleflerin bilgilendirilmesi yerinde olacaktır.

10. 2022 yılı kurum kazancından (kârından) personele temettü ikramiyesi verilmesi düşünülüyor ise, gerekli kararların kurumlar vergisi beyannamesi verilmesinden önce alınmalıdır. Bu tutar 2022 yılı kurumlar beyannamesinde kazançtan indirilir ve gelir vergisi kesintisi beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar yapılır ve ertesi ayın 26 ncı gününe kadar beyan edilir ve 26 ncı günü akşamına kadar da kesilen vergiler ödenir.

11. a) İmtiyazname ve Ruhsatname almış olan kurumların Harçlar Kanunu’na ekli 8 sayılı tarifede yer verilen ve yıllık olarak ödenmesi gereken harçlar,

b) Motorlu taşıtlar vergisinin ilk taksiti, 2023/Ocak ayı içinde ödenmelidir.

12. 30.12.2022 tarihli ve 32059 (2 nci mükerrer) sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 46 Sıra No.lu Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği kapsamında, 2023 yılında Yeminli Mali Müşavirlik tasdik raporu aranacak işlemlere ve bunlara ilişkin hadler açıklanmış ve bu konularda Hazine ve Maliye Bakanlığınca herhangi bir tebliğ çıkarılmadığı sürece bu işlemlerde belirlenen hadler değiştirilmeksizin 2023 sonrasındaki yıllar içinde aynen uygulanmaya devam edeceği belirtilmiştir.

A- Süresi içinde “Tam Tasdik Sözleşmesi” bulunmayan mükelleflerin, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Genel Tebliği uyarınca yeminli mali müşavirlik tasdik raporuna istinaden alabilecekleri katma değer vergisi iadelerine ilişkin azami hadler şu şekilde belirlenmiştir.

1. 1. İndirimli orana tabi teslim ve hizmetlerle ilgili katma değer vergisi iadesi işlemlerinde 2.600.000.-TL.
   2. Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satışlar ve yolcu beraberi eşya kapsamında yapılan satışlarla ilgili katma değer vergisi iade işlemlerinde 350.000.- TL (Kanuni süresi içinde tam tasdik sözleşmesi yapılmış olması halinde de bu işlemlerde geçerli had 350.000.-TL olacaktır.).
   3. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği uyarınca yeminli mali müşavir tasdik tasdik raporuna alınabilecek katma değer vergisi iade işlemlerinde 1.300.000.- TL.

B- Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1- e maddesinde yer verilen taşınmazlar ve iştirak hisselerinin satışından doğan kazançlara ait istisna ile ilgili işlemlerde ilişkin had 663.000.-TL olarak belirlenmiştir.

C- 35 Sıra No.lu Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliğinde düzenlenen yatırım indirimi istisnasına ilişkin işlemlere ait had 1.508.000.-TL olarak belirlenmiştir.

Ayrıca söz konusu tebliğ ile; katma değer vergisi hariç tutarı 65.000.- TL aşmayan belgeler için karşıt inceleme zorunluğu bulunmadığı, ancak bir mükelleften bir aylık dönemde yapılan mal ve hizmet alımları toplamının 195.000.-TL’ yı aşması halinde karşıt inceleme yapılması gerektiği belirtilmiştir.

13. 2023 yılında dikkate alınacak bir kısım rakamsal bilgiler aşağıda yer verilmiştir,
    1. ASGARİ ÜCRET 10.008.- TL – (SGK PRİMİ %14   1.401.12 TL + İŞSİZLİK

S.PRİMİ %1 100.08 TL) = NET ASGARİ ÜCRET 8.506,80 TL

1. 2. İşverenlere sektör ayırımı yapılmaksızın 1.1.2023 -30.6.2023 tarihleri arasında 6 aylı dönem içinde, bu dönemlere ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresi içinde SGK verilmesi koşuluyla; günlük

13.33 TL, aylık olarak da 399,90 TL asgari ücret desteği verilecektir.

1. 3. İşverenler tarafından, 09.11.2022 – 30.06.2023 tarihler arasında, elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak çalışanlara yapılacak 1.000.- TL’ye kadar olan ödemeler sgk primine ve gelir vergisine tabi olmayacaktır.

c) İşçilere günlük olarak ödenen yemek bedelleri 110.-TL ve işyerine gidip gelme karşılığ odenen tutar 56.- TL olarak belirlenmiştir.