I. 2003 VE 2004 YILLARINDA YAPILAN ENFLASYON  DÜZELTMESİ  

Bilindiği üzere, 30.12.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5024 sayılı  Kanunla enflasyon muhasebesi ile ilgili olarak Vergi Usul Kanununun  Mükerrer 298’ inci maddesinde değişiklik yapılmış ve Kanuna Geçici 25  inci madde eklenmişti. 

Vergi Usul Kanununda değişiklik yapan 5024 sayılı Kanunun ile mali  tabloların enflasyonun etkisinden arındırılması ve böylece vergileme  üzerindeki enflasyondan kaynaklanan olumsuzlukların giderilmesi amaçlanmıştır. 

Enflasyon düzeltme işlemi ile ilgili olarak 5024 sayılı Kanun ikili bir  yaklaşım getirmiş ve 31.12.2003 tarihli mali tabloların düzeltilmesiyle  ilgili farklı düzenlemeler (VUK geçici 25 madde) ihtiva etmiştir.  Süreklilik arz eden ve düzeltme işlemine ilişkin ana esasların belirlendiği  hükümler Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinde;  31.12.2003 tarihli mali tabloların düzeltilmesine ilişkin hükümler ise geçici  25 inci maddesinde yer almıştır. 

2015 yılının geçici vergi dönemlerinde şartlar oluşmadığından  enflasyon düzeltme uygulaması sona ermiştir. 

A. ENFLASYON DÜZELTMESİ TANIMI 

Enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle  gerçek durumu ifade edemeyen mali tabloların, gerçek durumu ifade eder  hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır. 

Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasında  enflasyon düzeltmesi, "mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma  gücü cinsinden hesaplanması" şeklinde tanımlanmıştır. Buna göre  enflasyon düzeltmesi, bilançoda yer alan kıymetlerin Türk Lirası  değerlerinin tablonun ait olduğu tarihteki değerine yükseltilmesinden  ibaret bir işlemdir. 

B. 2003 VE 2004 YILLARINDA ENFLASYON DÜZELTME  UYGULAMASI

3 / 24 

II. 7352 SAYILI KANUNLA YAPILAN DÜZENLEME 

➢ 7352 sayılı Kanunun 1’nci maddesi 213 sayılı Vergi Usul Kanununa  eklenen geçici 33’ncü madde ile yapılan düzenleme uyarınca; geçici  vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap  dönemleri ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde Vergi  Kanunu kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların  oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar enflasyon  düzeltmesine tabi tutulmayacak. Belirtilen dönemler “enflasyon  düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönem” olarak kabul  edilmiştir. 

➢ Öte yandan aynı düzenlemede 31.12.2023 tarihli mali tabloların,  enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın  enflasyon düzeltmesine tabi tutulacağı, yapılan enflasyon  düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkının geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterileceği, bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl  kârların vergiye tabi tutulmayacağı, geçmiş yıl zararlarının ise  zarar olarak kabul edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır. 

III. 31.12.2023 TARİHLİ BİLANÇOLARIN DÜZELTİLMESİ A. ENFLASYON DÜZELTME ŞARTLARI 

➢ Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Türkiye geneli için ilan edilen fiyat  endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap  döneminde % 100'den (Aralık 2018- Aralık 2021) ve içinde bulunulan  hesap döneminde % 10'dan ( Aralık 2020-Aralık 2021) fazla olması  halinde mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. 

➢ Geçici vergi dönemlerinde bu oranların tespitinde, son üç hesap dönemi  yerine üçer aylık dönemlerin son ayı dahil önceki otuz altı ay ve içinde  bulunulan hesap dönemi yerine son on iki ay dikkate alınır.  

➢ Bir hesap dönemi içindeki geçici vergi dönemlerinin herhangi birinde  düzeltme yapılması halinde takip eden geçici vergi dönemlerinde ve  içinde bulunulan hesap dönemi sonunda da düzeltme yapılır. 

➢ Enflasyon düzeltmesi uygulanmayan bir hesap döneminden sonra  enflasyon düzeltmesi şartlarının yeniden oluşması halinde, enflasyon  düzeltmesi yapılan en son dönemden başlamak üzere enflasyon  düzeltmesi yapılır. 

➢ Bu şekilde belirlenen geçmiş yıl kârı vergiye tâbi tutulmaz, geçmiş yıl  zararı zarar olarak kabul edilmez. Ancak, matrahın tespitinde geçmiş yıl  malî zararları mukayyet değerleri ile dikkate alınır.

B. ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPACAK OLANLAR 

Enflasyon düzeltmesi, kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil  kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi  mükellefleri tarafından yapılır. 

Kazançlarını işletme hesabı esasına (zirai işletme hesabı dâhil) göre  tespit eden mükellefler ile serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler enflasyon düzeltmesi yapamazlar. Ancak, bunlar, sadece, amortismana tâbi iktisadi kıymetlerini düzeltilmiş tutarlar üzerinden amortismana tâbi tutabilirler. 

C. ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPAMAYACAK OLANLAR 

Aşağıda yer alan mükellefler de, enflasyon düzeltmesi yapamazlar: 

➢ Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle  tutmalarına izin verilen mükellefler, 

➢ Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına  izin verilen, ancak Türk para birimiyle kayıt yapmaya dönen  mükelleflerden, Türk para birimiyle kayıt yapmaya başlanılan yıldan  itibaren üç yıl geçmemiş olanlar. 

VUK madde 215 

İlgili dönem defter tasdik tarihi itibarıyla ödenmiş sermayesi (yurt  dışında kurulan şirketlerin Türkiye'ye ayrılan ödenmiş sermayesi) en az 100  milyon ABD Doları ya da muadili yabancı para karşılığı Türk Lirası ve sermayesinin en az % 40'ı ikametgâhı, kanunî ve iş merkezi Türkiye'de  bulunmayan kişilere ait olan işletmelere, kayıtlarını Türk para birimi dışında  başka bir para birimiyle tutmalarına Cumhurbaşkanınca izin verilebilir.

D. HANGİ MALİ TABLOLAR DÜZELTİLECEK? 

➢ Enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan mükelleflerce, mali tablolardan sadece bilanço enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. 

E. ENFLASYON DÜZELTMESİNDE YOL HARİTASI  

➢ Bilançoda yer alan kıymetlerden hangilerinin parasal olmayan  kıymet olduğu tespit edilecektir. 

➢ Tespit edilmiş parasal olmayan kıymetlerin enflasyon  düzeltmesinde dikkate alınacak tutarları bulunacaktır. 

➢ Bulunan bu tutarlar ait oldukları düzeltme katsayılarıyla çarpılacaktır. 

➢ Parasal olmayan kıymetler düzeltilmiş değerleriyle, parasal  kıymetler ise düzeltmeye tabi tutulmaksızın bilançoda gösterilecektir.

F. ENFLASYON DÜZELTMESİNE TABİ TUTULACAK  KIYMETLER  

Parasal Kıymetler: Ulusal para değerindeki değişmeler karşısında nominal  değerleri aynı kalan ancak satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetlerdir. 

Parasal Olmayan Kıymetler: Ulusal para değerindeki değişmelere rağmen  satın alma güçleri değişmeyen kıymetlerdir. 

Parasal kıymetler (parasal varlıklar ve parasal kaynaklar) enflasyon düzeltmesine  tabi tutulmaz. Zira bilançoda görünen parasal kıymete ait değer, bilanço tarihi  itibarıyla o kıymetin satın alma gücünü de göstermektedir. Ancak bilançoda  görünen parasal olmayan kıymetlere ait değerler, bilanço tarihi itibarıyla bu  kıymetlerin satın alma gücünü gösteren değerler olmadığından, bilançonun  enflasyonun etkilerinden arındırılmasını teminen parasal olmayan kıymetler  (parasal olmayan varlıklar ve parasal olmayan kaynaklar) enflasyon düzeltmesine  tabi tutulur.

Nevi itibarıyla iktisadi işletmelere dahil bulunan kıymetlerden parasal ve parasal  olmayan kıymetler 328 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine ekli  (345 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değişik) listelerde (söz  konusu Tebliğ eki EK 1 ve EK 2 listelerde) yer almaktadır. 

Mezkûr listelerde öz sermaye kalemlerine yer verilmemekle birlikte, bahse konu  Tebliğde, aksi hüküm olmamak şartıyla mezkûr Tebliğ uygulamasında öz  sermaye kalemlerinin "parasal olmayan kıymet" olduğu belirtilmiştir.  Dolayısıyla, bu Tebliğ uygulamasında da öz sermaye kalemleri “parasal olmayan  kıymet” olarak addolunur 

1. AKTİF HESAPLARA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR 

➢ YABANCI PARALAR: Mükellefler yabancı para üzerinden yapmış  oldukları işlemlerini Vergi Usul Kanununun mevcut hükümleri  doğrultusunda değerlemeye devam edecekler, bunlar için ayrıca düzeltme  yapmayacaklardır. Yabancı paralar ile yabancı para cinsinden ifade edilen  (alacak ve borç senetleri gibi) kıymetler parasal kıymet olarak  addedilecektir. 

➢ KARŞILIKLAR: İktisadi işletmeye dahil (karşılıklar gibi) bir takım  iktisadi kıymetler asli bir kıymet mahiyeti taşımamakta ve belli bir iktisadi  kıymete bağlı olarak hesaben mali tabloda kendilerine yer bulmaktadırlar.  Bu tür kıymetler bağlı oldukları iktisadi kıymete göre parasal ya da parasal  olmayan ayrımına tabi tutulacaktır. Düzeltme işlemine tabi olacak  karşılıklar da Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılması  mümkün olan karşılıklardır.

➢ HİSSE SENETLERİ: Hisse senetleri esas itibarıyla parasal olmayan bir  iktisadi kıymettir ve düzeltme katsayısı ile çarpılmak suretiyle düzeltme  işlemi gerçekleştirilecektir. Ancak, işletmenin aktifinde yer alan bir hisse  senedinin borsada işlem görüyor olması durumunda, düzeltme işlemi  düzeltme katsayısı kullanılarak yapılmayacak, değerleme günü itibarıyla  hisse senedinin borsa rayici dikkate alınacaktır. 

➢ REEL OLMAYAN FİNANSMAN MALİYETİ: 31.12.2023 tarihli  bilanço üzerinde yapılacak düzeltme işleminde; tevsik edilmek şartıyla, mali  tabloda yer alan bazı parasal olmayan varlıkların içerisinde bulunan reel  olmayan finansman maliyetlerinin, ilgili varlığın maliyet veya alış  bedelinden düşülmesi sonucu bulunacak tutar düzeltmeye esas  alınacaktır. Maliyet veya alış bedellerine intikal ettirilmiş ve düzeltmeye  esas tutara ulaşılırken düşülecek reel olmayan finansman maliyeti ihtiva  edebilecek parasal olmayan varlıklar aşağıda gösterilmiştir. 

1. Stoklar (150, 151, 152, 153 ve 157) 

2. Maddi duran varlıklar (250, 251, 252, 253, 254, 255 ve 258) 3. Mali duran varlıklar (240, 242 ve 245) 

4. Özel tükenmeye tabi varlıklar (271 ve 272) 

Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’inci maddesine göre yapılacak  düzeltme işleminde mükellefler, reel olmayan finansman maliyetlerini  aşağıda belirtilen iki yöntemden istedikleri birini seçerek  hesaplayabileceklerdir.

a) Borç Tutarının Esas Alınması 

Bu yöntemde reel olmayan finansman maliyeti (ROFM); her türlü  borçlanmada, borç tutarlarına borcun kullanıldığı döneme ait Yİ-ÜFE artış  oranının uygulanması suretiyle bulunan tutarı ifade etmektedir.  

Yabancı para üzerinden borçlanmalarda borcun kullanıldığı döneme ait Yİ ÜFE artış oranı, borcun alındığı tarihteki Türk Lirası karşılıklarına  uygulanacaktır. 

b) Toplam Finansman Maliyetinin Esas Alınması 

Bu yöntemde reel olmayan finansman maliyeti; toplam finansman  maliyetlerine, ilgili döneme ait Yİ-ÜFE artış oranının hesap dönemine ait  ortalama ticari kredi faiz oranına bölünmesi sonucunda belirlenen oranlar  uygulanmak suretiyle bulunan tutarın, maliyet veya alış bedelinden  düşülmesi suretiyle hesaplanacaktır. 

Bu yöntemi seçen mükellefler seçtikleri bu yöntemden, seçimi yaptıkları  hesap dönemi dahil üçüncü hesap döneminin sonuna kadar  dönemeyeceklerdir.

➢ 213 sayılı Kanunun geçici 31 ve geçici 32’inci maddesi kapsamında yeniden  değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetlerin değerinin düzeltilmesinde,  düzeltmeye esas değer olan yeniden değerleme sonrası değerler için reel  olmayan finansman maliyeti hesabı yapılmaz. 

➢ TOPLULAŞTIRILMIŞ YÖNTEM: Enflasyon düzeltmesinde mükellefler  toplulaştırılmış yöntemleri tercih ediyorlarsa düzeltme katsayıları yerine,  toplulaştırılmış yöntemler kullanılarak düzeltme işlemini  gerçekleştireceklerdir. 

➢ Toplulaştırılmış yöntemler kullanılarak düzeltilebilecek parasal olmayan  kıymetler, stoklarla sınırlıdır. Mükellefler stokların düzeltmeye esas  tutarlarını, düzeltmede esas alınacak tarihlere bağlı kalmaksızın, dönem  ortalama düzeltme katsayısı ile veya stok devir hızına (338 Seri  Numaralı Tebliğ ile “stok devir hızı yönetimi” yerine “hareketli ağırlıklı  ortalama yöntemi” getirilmiştir.) göre bulunan düzeltme katsayısı ile  çarpmak suretiyle düzeltme işlemini gerçekleştireceklerdir. 

➢ Stokların toplulaştırılmış yöntemlerle düzeltilmesi ihtiyarı olup, tercihin bu  yönde kullanılması durumunda seçilen yöntemden 3 hesap dönemi  dönemeyeceklerdir. 

2. PASİF HESAPLARA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR 

PASİF KALEMLERE AİT ENFLASYON FARK HESAPLARININ İŞLETMEDEN ÇEKİLMESİ VERGİSEL SONUÇ DOĞURUR 

Bu işlemlerden doğan pasif kaynaklara ait enflasyon fark hesapları,  herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur. 

3. ÖZ SERMAYE HESAPLARINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR 

Sermayenin İçerisinde Yer Alan Yeniden Değerleme Değer Artış Fonu  Düzeltme Esnasında Dikkate Alınmayacaktır. 

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından  önce (VUK Geçici 31 veya Geçici 32) (A) fıkrasında belirtilen enflasyon  düzeltmesi yapılmasına ilişkin şartların oluşması halinde, anılan fıkranın (7)  numaralı bendi uyarınca enflasyon düzeltmesi yapılır.  

Söz konusu bent gereği öz sermaye kalemlerinin düzeltilmesinde bu madde  kapsamındaki yeniden değerleme değer artış fonu öz sermayeden düşülür. Ayrıca mezkûr değer artış fonunun sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye  artışları sermaye artışı olarak dikkate alınmaz ve enflasyon düzeltmesine tabi  tutulmaz.

Öz Sermaye Hesaplarından Aşağıda Yer Alanlar Düzeltilmiş Bilançoda  Düzeltilmiş Değerleri İle Dikkate Alınacaktır 

• Sermaye, 

• Hisse Senetleri İhraç Primleri, 

• Hisse Senedi İptal Karları, 

• Yasal Yedekler, 

• Statü Yedekleri, 

• Olağanüstü Yedekler 

• Özel Fonlar 

213 sayılı Kanunun 328 ve 329 uncu maddeleri kapsamında oluşturulan  sabit kıymet yenileme fonu  

Aynı Kanunun 325/A maddesi kapsamında ayrılan girişim sermayesi  fonu 

193 sayılı Kanunun geçici 84 üncü maddesi ile 5520 sayılı Kanunun 5/1-e, j ve k bentleri gereğince oluşturulan fonlar;  

• 6111, 6736, 7143, 7326 sayılı Kanunlar kapsamında, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat vedemirbaşların kayda alınmasına ilişkin olarak oluşturulan karşılık hesapları  • Sermaye düzeltmesi olumlu ve olumsuz farkları, 

➢ Düzeltme sonrası hesaplanan geçmiş yıl kar veya zararı düzeltilmiş  bilançoda öz kaynaklar içinde yer alır. 31.12.2023 tarihli bilançonun  enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan kar/zarar farkı  Geçmiş Yıllar Karları/Zararları hesabının alt hesabında izlenir

DÜZELTİLMİŞ BİLANÇODA YER ALMAYACAK ÖZ SERMAYE  HESAPLARI 

➢ VUK 280/A maddesinin birinci fıkrası uyarınca oluşan fon hesabı 

➢ VUK Geçici 31, Geçici 32 ve Mükerrer 298’inci maddesi uyarınca oluşturulan yeniden değerleme değer artış fonu 

➢ 193 sayılı Kanunun geçici 85, 90 ve 93 üncü maddeleri kapsamında oluşturulan fon 

➢ 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun Kapsamında Oluşturulan Fon Hesabı 

➢ 6111, 6736, 7143, 7326 sayılı Kanunlar kapsamında, işletmede mevcut  olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtianın kayda alınmasına ilişkin  olarak oluşturulan karşılık hesaplar 

Hesapların bakiyesi geçmiş yıl kar veya zararı hesabına aktarılarak kapatılır 

➢ Geçmiş yıl kar ve zararı hesabına aktarılarak kapatılacağı belirtilen fon  hesaplarındaki tutarların 1.1.2022 tarihinden önce sermayeye ilave edilmiş  olması halinde, bu değerler sermayenin, düzeltmeye esas tutarı  hesaplanırken düşülür ve bunlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.  

ÖZ SERMAYE KALEMLERİNE AİT ENFLASYON FARK  HESAPLARI 

Ancak öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu  oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz. 

GEÇMİŞTE YAYIMLANAN TEBLİĞ VE SİRKÜLERİN DURUMU 

31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesi; 213 sayılı Kanunun mükerrer  298 inci maddesinin (A) fıkrası hükümleri, mezkûr fıkranın uygulamasına ilişkin  daha önce yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile bu Tebliğde  belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılacaktır. 

31.12.2023 tarihli bilanço, öncelikle düzeltilmemiş tutarlar üzerinden  (enflasyon düzeltmesi hükümleri göz önünde bulundurulmaksızın) düzenlenir,  müteakiben de 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrası  hükümleri doğrultusunda düzeltilir. 

ENFLASYON DÜZELTME SÜRECİNDE TAKİP EDİLMESİ  GEREKEN ADIMLAR 

1) PARASAL OLMAYAN KIYMETLERİN BELİRLENMESİ 

a) Bilançoda yer alan kıymetlerden hangilerinin parasal olmayan kıymet olduğu tespit edilir. 

b) Tespit edilen parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarları bulunur. 

2) DÜZELTMEYE ESAS TUTARIN BELİRLENMESİ 

➢ 1.1.2005 tarihinden sonra bilançoda yer alan Parasal olmayan  kıymetler düzeltmeye esas tarih itibarıyla sahip olduğu değeri dikkate  alınacaktır. 

➢ 213 sayılı Kanunun mükerrer 298’inci maddesinin (A) fıkrasına göre  enflasyon düzeltmesine tabi tutulan en son bilançoda yer alan parasal  olmayan kıymetler için, söz konusu bilançoda yer alan düzeltilmiş değerler dikkate alınacaktır. 

➢ 213 sayılı Kanunun geçici 31, geçici 32 ve mükerrer 298’inci maddeleri kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi  kıymetler için, yeniden değerleme sonrası değerler dikkate alınacaktır.  

Bulunan bu tutarlar ait oldukları düzeltme katsayılarıyla çarpılarak,  parasal olmayankıymetlerin düzeltilmiş tutarları hesaplanır.

DÜZELTME KATSAYISI 

Düzeltme katsayısının hesabına ilişkin açıklamalar, 338 Sıra No.lu Vergi Usul  Kanunu Genel Tebliğinde yer almaktadır. 

Buna göre, düzeltme işlemine tabi tutulacak bilançoda yer alan parasal olmayan  kıymetlerin düzeltmeye esas tarihleri dikkate alınarak düzeltme katsayısı bulunur  ve düzeltmeye esas tutar ile düzeltme katsayısı çarpılarak düzeltme işlemi gerçekleştirilir. 

31.12.2023 tarihli bilançoya ilişkin düzeltme işlemi, Türkiye geneli için  hesaplanan Yİ-ÜFE göz önünde bulundurularak saptanan ve Tebliğ ekinde  gösterilecek düzeltme katsayıları kullanılarak yapılacaktır.

DÜZELTME KATSAYISININ BELİRLENMESİNDE ESAS  ALINACAK TARİHLER 

i. Parasal olmayan kıymetler itibarıyla, düzeltmeye esas tarih olarak, 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (3) numaralı bendi  ile 328 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen tarihler, 

213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasına göre  enflasyon düzeltmesine tabi tutulan en son bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetler için, düzeltmeye esas tarih olarak 31.12.2004 tarihi 

ii. 213 sayılı Kanunun geçici 31 ve geçici 32’inci maddeleri kapsamında  yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetler için, düzeltmeye esas tarih olarak, yeniden değerleme yapılabilmesi için esas alınan aktife kayıtlı  olma şartının arandığı tarihten önceki ayın son günü 

dikkate alınacaktır.  

Düzeltmeye Esas Tarih aşağıdaki esaslara göre belirlenecektir.

20 / 24

ENFLASYON DÜZELTMESİ SONRASI DÜZENLENEN  

BİLANÇO 

Parasal olmayan kıymetler düzeltilmiş değerleriyle, parasal kıymetler ise  düzeltmeye tabi tutulmaksızın bilançoda gösterilir. 

BİRİKMİŞ AMORTİSMANLARIN DÜZELTİLMESİ 

➢ 31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesinde, birikmiş amortismanlar, ait  oldukları kıymetin bilanço tarihindeki değerinde düzeltme sonrasında  ortaya çıkan artış oranı dikkate alınarak düzeltilir. 

➢ Düzeltme yapılırken Kanuni süresinde ayrılmayan amortisman tutarı, fiilen  ayrılmış kabul edilecektir. 

31.12.2023 TARİHİ İTİBARİYLE DÜZELTİLEN DEĞERLER  İZLEYEN DÖNEMİN BAŞLANĞIÇ DEĞERİ OLARAK DİKKATE  ALINACAKTIR. 

➢ 31.12.2021 tarihli bilançonun düzeltilmesi sonucu hesaplanan tutarlar, izleyen dönemde enflasyon düzeltmesi yapılıp yapılmayacağına bakılmaksızın, izleyen dönemin başlangıç değerleri olarak dikkate alınır. 

➢ İzleyen hesap döneminde amortismanlar ve itfa payları, düzeltilmiş değerler üzerinden hesaplanmaya başlanır. (31.12.2023 Tarihli  Bilançonun Düzeltilmesi Sonucunda Yeni Değer Üzerinden  Amortisman Ayrılmaya 1.1.2024 tarihinden itibaren başlanacaktır.  

GEÇMİŞ YIL KAR VE ZARARLARININ DURUMU 

1.1.2024 tarihinden sonra verilecek yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi  beyannameleri ile geçici vergi beyannamelerinde beyan edilen vergi  matrahlarının tespitinde, (düzeltme öncesi bilançolara dayanan) 2023 yılı  mali zararı ve önceki yıllara ait indirilemeyen geçmiş yıl mali zararları 

mukayyet değerleri ile dikkate alınır.

31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesi sonucu oluşan geçmiş yıllar kar  veya zararları, kaydedildiği Geçmiş Yıllar Kar/Zararları Hesabının alt  hesabında izlenir ve sonraki dönemlerde, 213 sayılı Kanunun mükerrer 298  inci maddesi ve 338 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan esaslara göre düzeltme işlemine tabi tutulur. 

PASİF KALEMLERE AİT ENFLASYON FARK HESAPLARI 

Parasal olmayan pasif kalemler arasında yer alan “avans ve  depozitolar, hak edişler, kar yedekleri ve özel fonlar (sabit kıymet  yenileme fonu gibi)” hariç olmak üzere; pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi tutulur.

Ancak öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu  oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi  mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı  sayılmaz. 

Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler ve İstisnalar 

Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (5)  numaralı bendine göre; bilanço esasına göre defter tutan gelir veya  kurumlar vergisi mükellefleri, 1.1.2024 tarihinden sonra verilecek yıllık  gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri ile geçici vergi  beyannamelerinde beyan edecekleri vergi matrahlarını tespit ederken,  1.1.2024 tarihinden itibaren gerçekleşen kanunen kabul edilmeyen  giderler ile vergiden istisna edilmiş olan tutarları enflasyon  düzeltmesine tabi tutulmuş tutarları ile dikkate alacaklardır.  

Yatırım indirimi tutarları ise Gelir Vergisi Kanununun 19 ve geçici 61 inci  maddelerinde yer alan hükümlere göre tespit edilecek tutarlar üzerinden  beyannameye ithal edilecektir.