TAŞINMAZLARINIZI VE AMORTİSMANA TABİ İKTİSADİ KIYMETLERİNİZİ YENİDEN DEĞERLEMEK SURETİYLE FİNANSMAN GİDER KISITLAMASI UYGULAMASININ KAPSAMI DIŞINDA KALABİLİRSİNİZ

 

Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa 16.5.2018 tarihli ve 7144 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5’inci maddesi ile eklenen geçici 31’ inci madde ile bilanço esasına göre defter tutan tam mükellef gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin aktiflerinde yer alan taşınmazlarının değerlerinin Yİ-ÜFE değerindeki artış oranı dikkate alınmak suretiyle yeniden hesaplanması uygulaması getirilmiş ancak yüzde 5’lik yüksek vergi oranı nedeniyle uygulama piyasadan olumlu karşılık görmemişti.

 

Bu kez 7326 sayılı Kanununun 11’nci maddesiyle Vergi Usul Kanununun yukarıda yer alan geçici 31 inci maddesine altıncı fıkrasından sonra gelmek üzere yeni fıkralar eklenmiş ve yeni eklenen fıkralar ile taşınmazlar dışında amortismana tabi iktisadi kıymetler de kapsama alınmış ve vergi oranı yüzde 5’den yüzde 2’ye indirilmiştir.

 

Uygulamanın nasıl yapıldığını örnek yardımıyla açıklamadan önce dikkate çeken noktalarını aşağıda sizler için özetledik. Buna göre yeniden değerleme uygulamasından:

 

➢ Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri bu uygulamadan yararlanabileceklerdir.

 

➢ Yeniden değerlemede, taşınmazların ve bunlara ait amortismanların, bu Kanunda yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve 9.6.2021 tarih itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınarak yapılacaktır.

 

➢ Amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda yeniden değerlemeye esas alınacak tutar bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenecektir.

 

➢ 31.12.2004 tarihli bilançolarında yer alan taşınmazlar ve amortismana tabi iktisadi kıymetler ile bunların amortismanlarının düzeltilmesinde dikkate alınacak yeniden değerleme oranı, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki ay olan 2021 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin (666,79), 31.12.2004 tarihli bilançoyu takip eden ay olan 2005 yılı Ocak ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine (114,83) bölünmesi ile bulunan katsayı olacaktır (666,79/114,83=5,80675).

 

➢ Enflasyon düzeltmesi yapılmış son bilanço tarihinden sonra iktisap edilen taşınmazlar ve amortismana tabi iktisadi kıymetler ile bunların amortismanlarının düzeltilmesinde dikkate alınacak yeniden değerleme oranı ise, geçici 31 inci maddenin yürürlüğe girdiği tarihten (09.06.2021 bir önceki ay olan Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin (666,79), taşınmazın iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan katsayı olacaktır.

 

➢ 7326 sayılı Kanun düzenlemesinde önceki fıkralarda taşınmazlar için öngörülen hükümler bu fıkra uygulamasında amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler için de geçerli olacağına ilişkin düzenleme gereği taşınmazlarını ve amortismana tabi iktisadi kıymetlerini bu düzenleme kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutan mükellefler bu kıymetlerini, yapılan yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortismana tabi tutabileceklerdir.

 

➢ 163 ve 334 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri uyarınca maliyet bedeline dâhil edilen kredi faizleri ve kur farkları için parçalı yeniden değerleme yapılacak ve taşınmazın yeniden değerleme sonrası değeri bulunacaktır.

➢ Yeniden değerleme sonucunda ortaya çıkan değer artışını hesaplamada Kanun net değer artışı usulünü benimsemiştir. Net değer artışının hesaplanabilmesi için yeniden değerlemeye esas alınan ve Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla; yasal defter kayıtlarında yer alan yeniden değerlemeden önceki ve bu değerlerin yeniden değerlemeye tabi tutulmasıyla ulaşılan tutarlar dikkate alınarak hesaplanan net bilanço aktif değerlerinin tespiti gerekmektedir.

 

➢ Taşınmazlar ile amortismana tabi iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları katsayı ile çarpılarak yeniden değerlenme öncesi ve sonrası net bilanço aktif değeri arasındaki fark bulanacak ve bu fark tutarı üzerinden vergi hesaplanacaktır. Anılan tutar aynı zamanda fona alınacak tutarı ifade etmektedir.

 

➢ Net bilanço aktif değeri, taşınmazların bilançonun aktifine kaydedildikleri değerden, bunlar için ayrılmış olup bilançonun pasifinde gösterilen birikmiş amortismanlarının indirilmesi suretiyle bulunan tutarı ifade etmektedir.

➢ Yeniden değerlemede 09.06.2021 tarihi itibarıyla ayrılmış amortisman tutarı dikkate alınacaktır.

➢ Yapılan yeniden değerleme sonrası pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecek ve ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir. ➢ Yeniden değerleme uygulaması 31.12.2021 tarihine kadar yapılabilecektir.

Örnek: A Yatırım A.Ş.’nin 2005 yılı Temmuz ayında 10.000.000,00 TL bedelle satın alarak idari faaliyetlerde kullandığı binanın 09/06/2021tarihi itibariyle birikmiş amortisman tutarı 2.650.000,00 TL’dir. Değerleme Öncesi Bilanço

31.06.2021 TARİHLİ BİLANÇO
AKTİF		PASİF
I. DÖNEN VARLIKLAR	16.500.000,00	III. KISA VADELİ Y.KAYNAKLAR	84.500.000,00
II. DURAN VARLIKLAR	148.600.000,00	IV. UZUN VADELİ Y. KAYNAKLAR	24.300.000,00
		V. ÖZ KAYNAKLAR	56.300.000,00
AKTİF TOPLAMI	165.100.000,00	PASİF TOPLAMI	165.100.000,00

 

 

 

 

 

İktisap Bedeli	20.000.000,00
İktisap Tarihi	Tem.05
Birikmiş Amortisman	4.500.000,00
Değerleme Katsayısı	May.21	666,79
	Ağu.05	121,4
Değerleme Katsayısı (666,79/121,4=)	5,49250
Değerlenmiş Taşınmaz Bedeli	109.850.082,37
Değerlenmiş Birikmiş Amortisman	24.716.268,53
Net Aktif Değer Değerleme Öncesi	15.500.000,00
Net Aktif Değer Değerleme Sonrası	85.133.813,84
Vergi Matrahı	- 69.633.813,84
Ödenecek Vergi %2	- 1.392.676,28

Görüleceği üzere yeniden değerleme sonrası bilançonun pasifinde öz kaynak tutarı 69.633.813,84 TL artış göstermiştir. Yeniden değerleme öncesi yabancı kaynak toplamı öz kaynağı aşan mükellefin yeniden değerleme sonrası yabancı kaynak toplamı öz kaynağın altında kalmış ve gider kısıtlaması uygulamasının kapsamı dışına çıkmıştır.

 

Bilindiği üzere, kısa ve uzun vadeli yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere finansman gider kısıtlaması uygulanmakta, kısa ve uzun vadeli yabancı kaynak toplamı öz kaynakların altında kalan işletmelerde gider kısıtlaması uygulaması söz konusu olmamaktadır.

Değerleme Sonrası Bilanço

 

31.06.2021 TARİHLİ BİLANÇO
AKTİF		PASİF
I. DÖNEN VARLIKLAR	16.500.000,00	III. KISA VADELİ Y.KAYNAKLAR	84.500.000,00
II. DURAN VARLIKLAR	218.233.813,84	IV. UZUN VADELİ Y. KAYNAKLAR	24.300.000,00
		V. ÖZ KAYNAKLAR	125.933.813,84
AKTİF TOPLAMI	234.733.813,84	PASİF TOPLAMI	234.733.813,84

 

 

Bilgiyi paylaşarak, insanların başarıya bizden daha kolay ulaşmalarını sağladığımız için mutluluk duyabilmeliyiz. “ Saygılarımızla Soner ÜLGEN Yeminli Mali Müşavir CPA