6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun 136 ile 158. maddeleri arasında şirket birleşmeleri düzenlenmiştir.

 Özetlersek,

a. Devir yoluyla birleşecek şirket organları devir veya birleşmeye izin veren bir karar alacaklardır.

b. Devralan ve devrolan şirketlerin öz varlıklarının mahkemece atanacak bilirkişi veya YMM raporu ile tespiti yapılır.

c. Devralan kurumun yapması gereken sermaye artırımı miktarı bu raporlarda tespit edilir.

d. Devrolan kurum ortaklarının devralan kurumdan alacakları hisselerin tespiti yapılır.

e. Devrolunan kurumun devir karı ticaret sicilin de tescil ve ilan olunur.

İnfisahın ve devrin tescili için iki şirket aynı anda başvuru yapacaktır.

  5520 sayılı KVK’nun 18-19-20 maddelerindeki şartları yerine getirerek ‘‘Devir’’ yolu ile birleşmelerde birleşmeden doğan karlar vergilendirilmez.

 Bu şartlar şunlardır.

a. Birleşme neticesinde infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanuni veya iş merkezleri Türkiye'de bulunacaktır.

b. Münfesih kurumun devir tarihindeki bilanço değerlerini birleşilen(Devralan) kurum, kül halinde devralacak ve aynen bilançosuna geçirecektir.

 Devir yoluyla birleşmelerin en önemli şartı devrolan kurumun bilançosunun kül halinde devralan kurumun bilançosuna geçirilmesidir. Bilançonun kül halinde geçirilmesi, devrolan kurumun bilançosundaki kalemlerin değerleme yapılmadan mukayyet değerleriyle birleşilen kurumun bilançosuna aktarılmasıdır.

67 seri numaralı K.V.K. Genel Tebliği her ne kadar iştirak hesabı ile sermaye hesabının mahsup edilebileceğini ve bunun devir hükümlerinin ihlali olmayacağını düzenlese de, T.T.K.’nun 136’inci maddesi hükmü uyarınca devralan kurum devrolan kurumu bütün aktif ve pasifleriyle devralmak zorundadır. Devralan kurumun iştirak hesabı ile devrolan kurumun sermaye hesabı mahsup edilmez. Ancak devir sonrası devralan şirketin iştiraki kalmayacağından bu hesap 67 seri numaralı    K.V.K. Genel Tebliği uyarınca geçici hesaplarda takip edilmelidir. Devir sonrası devralan kurumun sermayesi iki kurumun sermayelerinin toplamı kadar olmalıdır.

  “296-Geçici Hesap”a kaydedilen tutarın geçmiş yıl kârlarından veya yedek akçelerden mahsup edilmesi halinde, bu mahsup işlemi kâr dağıtımı olarak değerlendirilecek ve mahsubu yapılan tutar üzerinden de kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisi yapılması gerekecektir. Bu neden ile ‘‘Devir’’ yolu ile birleşmelerde birleşmeden doğan karlar vergilendirilmeyeceğinden 296 Geçici hesap aşağıda görüldüğü üzere diğer duran varlıklar içinde gösterilmelidir. Önemli olan nokta iştirakin vergiye tabi olmacak bir hesaba aktarılmasıudır. Oda aktif karakterli geçici bir hesaptır.

29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

• 291 GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV
• 292 DİĞER KDV
• 293 GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLAR
• 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR ve MADDÎ DURAN VARLIKLAR
• 295 PEŞİN ÖDENEN VERGİLER ve FONLAR
• 296 GEÇİCİ HESAP
• 297 DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR
• 298 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)
• 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN

 ÖRNEK:

 (SANCAK) A.Ş. ile (BAYRAK) A.Ş., (SANCAK) A.Ş. bünyesinde devir yoluyla birleşeceklerdir.

  Birleşmeye ilişkin veriler aşağıdaki gibidir:

 1-Her iki kurum da Türkiye’de kurulu tam mükellef kurumlardır.

 2-(SANCAK) A.Ş.’nin bilançosunda yer alan iştirak hesabı, (SANCAK) A.Ş.’nin (BAYRAK)A.Ş.’ne olan %20 oranındaki ortaklık payını göstermektedir.

 3- (BAYRAK)A.Ş.’nin bilançosu kül halinde aynen (SANCAK) A.Ş.’nin bilançosuna geçirilecektir. Bizim buradaki sorunumuz (SANCAK) A.Ş.’nin aktifinde iştirak hesabında yer alan kalemin aynı zamanda (BAYRAK) A.Ş.’nin sermayesini temsil ettiğinden bu hesapların akıbetinin ve devir sonrası değerlerinin ne olacağıdır.

  Devir öncesindeki bilanço değerleri aşağıdadır

 SANCAK A.Ş. NİN BİLANÇOSU

Dönen Varlıklar 1.000.000,00     Sermaye 3.400.000,00

İştirak           800.000,00

Duran Varlıklar 1.600,000,00

 TOPLAM :       3.400.000,00              3.400.000,00

 BAYRAK A.Ş. NİN BİLANÇOSU

Dönen Varlıklar  400.000,00      Sermaye 4.000.000,00

Duran Varlıklar 3.600,000,00

 

TOPLAM :       4.000.000,00              4.000.000,00

                                         

Devrolan kurum Devir tarihinde hesapları kapatacaktır.

 Devir sonrası SANCAK A.Ş.’nin bilançosu aşağıdaki gibi olacaktır.

SANCAK A.Ş. NİN DEVİR SONRASI BİLANÇOSU

Dönen Varlıklar 1.400.000,00     Sermaye 7.400.000,00

Duran Varlıklar 5.200,000,00

İŞTİRAK          800.000,00

 TOPLAM :       7.400.000,00              7.400.000,00

 

Şimdi burada yapılması gereken bir şey var oda İŞTİRAK hesabının geçici hesaplara aktarılmasıdır.

SERMAYE HESABI Sancak AŞ. Ve Bayrak AŞ’nin Sermayelerinin toplamı kadar olacaktır.

Burada iştirak hesabında bulunan 800.000,00 lira geçici hesaba aktarılması gerekir.

Bu işlemi yaparken önemli bir husus var. Oda atılacak hesabın vergiye tabi kazançla ilişkilendirilmemesi icap eder.

 SANCAK AŞ’nin devir sonrası bilançosu şu şekilde olacaktır.

SANCAK A.Ş. NİN DEVİR SONRASI BİLANÇOSU

Dönen Varlıklar     1.400.000,00  Sermaye 7.400.000,00

Duran Varlıklar     5.200,000,00

Diğer Duran Varlıklar 800.000,00

296 Geçici 800.000,00 

TOPLAM :            7.400.000,00          7.400.000,00

  Netice olarak; Devrolan kurumun sermaye hesabıyla devralan kurumun iştirak hesabının mahsubu mümkün değildir. sermaye tutarının iki kurumun sermaye toplamına eşit olması gerekir. İştirak hesabının ise 67 seri numaralı tebliğde belirtildiği üzere geçici hesaplarda izlenmesi mümkün bulunmaktadır.

  “296-Geçici Hesap'a kaydedilen tutarın geçmiş yıl kârlarından veya yedek akçelerden mahsup edilmesi halinde, bu mahsup işlemi kâr dağıtımı olarak değerlendirilecek ve mahsubu yapılan tutar üzerinden de kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisi yapılması gerekecektir.

 HASAN SANCAK

YMM/BD

 Kaynakça:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Yasası

6102 Sayılı Türk Ticaret Yasası

 67 seri numaralı    K.V.K. Genel Tebliğ