Uzun bir aradan sonra bir bülten yazısı ile karşınızdayım.

Limited şirket ortaklık paylarının satışında vergilemenin nasıl yapılması gerektiği ile ilgili piyasada oldukça fazla sayıda ve yeterince iyi açıklanmış makale var. Bu nedenle, bu yazıda buna ilişkin detaylı izahata gerek görmüyorum.

Bunun yerine, ivazsız elde edilen limited şirket ortaklık haklarının elden çıkarılması halinde değer artışı kazancının nasıl hesaplanması gerektiğine değinecek, kavramsal ve teorik detaya girmeyeceğim.

Keyifli okumalar...

Önce yasal çerçeve ile başlayalım.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80’inci maddesinde, maddede yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançların değer artışı kazancı olduğu hüküm altına alınmış ve bentler halinde değer artışı kazancına konu edilecek elden çıkarmalar sayılmıştır.

Anılan maddenin;

(1) inci bendinde ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar;

(4) üncü bendinde ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar

değer artışı kazancına dahil elden çıkarmalar arasında sayılmıştır.

(1)  numaralı bentte, ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri değer artışı kazancının dışında tutulmuştur. Dolayısıyla ivazsız iktisap edilme hali ile iki yıl elde bulundurma sadece hisse senetlerini verginin dışında tutmakta, maddenin (4) numaralı bendinde yer alan ortaklık haklarının ve hisselerinin elden çıkarılmasını kapsamamaktadır.

Mükerrer 80’inci madde, değer artışı kazancına konu işlemleri genel bir şekilde belirlemek yerine, her birini ayrı ayrı belirtmek suretiyle hüküm altına almıştır. Bu nedenle, her bir bendin kendi içerisinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Örneğin maddenin (6) numaralı fıkrasında da (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) ibaresi mevcuttur. Buradan hareketle, bu ibarenin yer almadığı bentlerde belirtilen elden çıkarmalar ivazsız edinilseler dahi değer artışı kazancının konusuna girmektedir. Bu meyanda, maddenin (4) numaralı bendinde belirtilen limited şirketlerin ortaklık paylarının elden çıkarılmasından doğan kazançlar, ivazsız olup olmamasına ya da belirli bir süre elde tutulup tutulmamasına bakılmaksızın değer artışı kazancına tabi tutulacaktır.

 İvazsız intikale ilişkin değer artışı kazancı matrahının tespiti

 İvazsız elde edildikten sonra elden çıkarılan limited şirket ortaklık payları ile ilgili değer artışı kazancı nasıl hesaplanacaktır? Bu sorunun cevabını Kanunun mükerrer 81’inci maddesinde aramak gerekmektedir.

Anılan maddenin ilk fıkrasına göre değer artışında safi kazanç, elden çıkarma karşılığında alınan para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedelleri ile elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderlerin ve ödenen vergi ve harçların indirilmesi suretiyle bulunur. Maddenin ikinci fıkrasında da maliyet bedelinin mükelleflerce tespit edilememesi halinde maliyet bedeli yerine; Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, takdir komisyonlarınca tespit edilecek bedel, kazancı bilanço veya işletme hesabı esasına göre tespit edilen işletmelerde ise son bilançoda veya envanter kayıtlarında gösterilen değer esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Madde hükmünden açıkça anlaşılacağı üzere, satış bedelinden maliyet bedeli, satıcının uhdesinde kalan satışa ilişkin giderler ve ödenen vergi ve harçlar indirilebilecektir. Maddede her ne kadar maliyet bedelinin tespit edilememesi halinde değerlemenin nasıl yapılacağına ilişkin hüküm bulunsa da ivazsız elde edilen ortaklık paylarında bu hükmün uygulanamayacağı düşünülmektedir. İvazsız intikallerde esasında bir maliyet bedeli vardır ve bu bedel 0 (sıfır) dır. Bu nedenle maliyetin tespit edilememesinden hareketle, taktir komisyonlarına ya da defter değerine başvurulamayacağı düşünülmektedir. Maliyet bedeli sıfır olarak kabul edileceğinden maddede yer alan endeksleme uygulamasından da faydalanılamayacaktır.

Yukarıda yer alan açıklamalar ışığında, ivazsız elde edilen limited şirket ortaklık haklarının elden çıkarılması durumunda, satış bedelinden satışa ilişkin satıcının üzerinde kalan giderler ile vergi ve harçlar ve maddede ilgili yıl için belirlenen istisna tutarı indirilecek ve kalan tutar değer artışı kazancının matrahını oluşturacaktır.

Ymm Ceyhun Deniz