Sözleşmeden dönme (fesih), mahkeme kararına gerek olmaksızın ileri sürülebilen, karşı tarafın kabulüne bağlı olmayan, karşı tarafa ulaşmakla sonuç doğuran, karşı tarafa ulaştıktan sonra tek taraflı geri alınması mümkün bulunmayan bozucu yenilik doğuran tek taraflı irade beyanıdır. Genel kural bu olsa da kat karşılığı inşaat sözleşmesi, kira sözleşmesi, iş sözleşmesi gibi bazı sözleşmeler yönünden yasalarda öngörülen sınırlayıcı kurallardan istisnalar da mevcuttur. Nakit bedel karşılığı eser sözleşmeleri yönünden ise sınırlayıcı istisnai bir kural bulunmadığından mahkeme kararına gerek olmaksızın tek taraflı irade beyanı ile sözleşmeden dönme mümkündür. Bedel karşılığı eser sözleşmesinden dönme için tek taraflı irade beyanı yeterlidir Tek taraflı irade beyanı ile dönme (fesih) mümkün olmakla birlikte, sözleşmeyi haksız ya da kusuruyla fesheden taraf, fesih bildiriminin sonuçlarına da katlanmak durumundadır, fesih sonucu zarara uğrayan kimse koşulları mevcutsa haksız fesih sebebiyle uğradığı zararlarının tazminini isteyebilir. Bu suretle sözleşme fesihle sona eren sözleşme nedeniyle hiç kimsenin sona eren sözleşme ile bağlı kalmaya zorlanamayacağından feshin iptali ya da bu şekilde yaratılan muarazanın men’ine karar verilemez. (1)

TMK’nın 692. maddesi hükmü gereğince; paylı malın özgülendiği amacın değiştirilmesi, korumanın ve olağan şekilde kullanmanın gerekli kıldığı ölçüyü aşan yapı işlerine girişilmesi veya paylı malın tamamı üzerinde tasarruf işlemlerinin yapılması, oybirliğiyle aksi kararlaştırılmış olmadıkça, bütün paydaşların kabulüne bağlıdır.

Paylı mülkiyete konu taşınmaz üzerine kat karşılığı inşaat yapımı, paylı malın özgülendiği amacın değiştirilmesi sonucunu doğuracak nitelikte olan olağan şekilde kullanmanın gerekli kıldığı ölçüyü aşan olağanüstü tasarruflardan olduğundan, paylı taşınmaz üzerine kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapılması, bu sözleşmenin feshi veya feshi için mahkemeye dava açılması tüm paydaşların kabulünü gerektirir.(2)

Sözleşmenin geriye etkili feshi halinde taraflar fesihten önce edimde bulunmuşlarsa, bunları geri vermeleri gerekir. Belli aşamaya gelen inşaatın arsadan sökülüp, yükleniciye iadesi düşünülemeyeceğinden imara, projesi ve ruhsatına uygun yararlanılması mümkün ve arsa sahibinin mal varlığında artışa neden olan imalat bedelinin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre yükleniciye verilmesi gerekir.(3)

Borca aykırılık nedeniyle fesih istenebilinmesi için, sözleşmenin geçerli bir biçimde kurulmuş olmasına bağlıdır. Çünkü, hukuken hüküm ifade etmeyen, geçersiz bir sözleşmenin feshini istemekte hukuki yararın varlığından söz edilemez. Hukuken büküm ifade etmeyen geçersiz sözleşmenin feshine karar verilemez.(4)

1- HGK. 8.11.2006, 702/691;

YARGITAY 15. HD. 16.5.2012, 6544/3435;

HGK. 8.11.2006, 702/691;

YARGITAY 15. HD. 4.6.1988, 513/2377;

YARGITAY 15. HD. 21.12.2018, 4143/5232:

2-YARGITAY 15. HD. 14.9.2005, 7598/4679;

YARGITAY 15. HD. 13.6.2006, 2974/3557;

YARGITAY 15. HD. 17.7.2007, 3584/4883;

YARGITAY 15. HD. 24.6.1998, 1075/2752

3-YARGITAY 15. HD. 21.7.2005, 2182/4441;

YARGITAY 23. HD. 19.3.2019, 3256/1060;

YARGITAY 15. HD. 25.9.2018, 3676/3396).

4- HGK. 9.6.1987, 1613/563

iltan Ekmekçioğlu