1) Yıllık İzin Nedir?

Yıllık ücretli izin, çalışanların yıl boyunca yaptıkları çalışmalara karşılık fiziksel ve psikolojik olarak sağlıklarının korunması için verilen dinlenme iznidir.

---

2) Yıllık İzne Ne Zaman Hak Kazanırım?

Yıllık ücretli izne hak kazanabilmek için, deneme süresi de dahil olarak en az bir yıl çalışılması durumunda yıllık izne hak kazanılır. Aynı işverenin farklı işyerinde de çalışılması durumunda bu süreler dikkate alınır.

Yıllık izin süreleri işçinin kıdemi göre değişmektedir.

 

• Kıdemi 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün,
• Kıdemi 5 yıldan fazla 15 yıldan (dahil değil) az olanlara 20 gün,
• Kıdemi 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 gün izin hakları vardır.

(*) 18 Yaşından küçük, 50 yaşından büyük olanlara 20 günden az verilemez.

Yer altı ve maden işlerinde çalışan işçiler ise

 

• Kıdemi 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 18 gün,
• Kıdemi 5 yıldan fazla 15 yıldan (dahil değil) az olanlara 24 gün,
• Kıdemi 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 30 gün izin hakları vardır.

3) Yıllık İzin Kullanmak İstemiyorum Parasını Alabilir miyim?

Yıllık iznin temel amacı işçinin ruhen ve fiziksel olarak dinlenebilmesi içindir. Yıllık izin hakkının yerine işçi ücretini talep edemez. İşverenin ücretini vermesi yıllık izin hakkını kullandırdığı anlamına gelmeyecektir.

İşverenin yıllık izin yerine ücretinin ödenmesi durumunda bu ödeme avans niteliğinde olacaktır.

Ancak işçinin iş akdi feshedildikten sonra (hangi tarafın feshettiğinin önemi yok) kullanılmayan yıllık izin ücretlerinin ödenmesi gerekir.

4) Yıllık İzin Ücretinden Hangi Kesintiler Yapılır?

İş akdi feshedilen işçiye ödenecek olan yıllık izin ücretinden SGK Primi, Gelir Vergisi ve Damga vergisi kesintisi yapılması gerekir.

5) Kullanılmayan Yıllık İzin Ücretinin Hesaplanması

İşçinin iş akdi feshedildiğinde kullanılmayan yıllık izin ücretleri varsa mutlaka işçiye ödenmesi gerekir. Yıllık izin ücreti hesabında bakiye kalan süreler dikkate alınmaz.

Örnek:

17.000 TL Brüt ücretle çalışan işçi 31 Ekim 2023 tarihinde iş akdini feshetmiştir. İşçinin toplam kıdemi 3 yıl 7 ay 10 gündür. Bu süre zarfında işçin 5 gün yıllık izin kullanmıştır. Kullanmadığı yıllık izin ücretini hesaplayalım. (İşçi 55 yaşındadır.)

Çözüm:

İşçinin toplam 3 yıl 7 ay 10 gün kıdemi bulunmaktadır. İşçi 50 yaşından büyük olması nedeniyle yıllık izin süresi 1-5 yıl (dahil) 20 gündür.

Kullanılmayan yıllık izin ücretinde bakiye kalan 7 ay 10 gün dikkate alınmaz. 3 yıl için hesaplama yapılmalı.

Toplam İzin Hakkı: 20x3 = 60 Gün - Kullanılan İzin: 5 Gün - Kullanılmayan İzin Günü: 55 Gün

(*) Kullanılmayan yıllık izin ücretinde işten ayrıldığı tarihteki ücreti baz alınmalıdır. Hak ettiği dönemlerdeki ücreti baz alınmaz.

İlk olarak işçinin günlük ücreti bulunması gerekir. Aylık brüt ücreti /30 formülü ile günlük ücreti bulabilir. 17.000/30 =566,67 TL Günlük brüt ücreti

Toplam K. Yıllık İzin Ücreti = Toplam Kullanılmayan İzin Süresi X Günlük Ücret = 55x566,67=31.166,67 TL Brüt yıllık izin alacağı hesaplanır.

İşçiye yasal kesintiler yapıldıktan sonra net tutar ödenmelidir.

SGK Kesintisi: %14 =31.166,67 x 0,14= 4.363,33 TL

İşsizlik Kesintisi: %1 = 31.166,67 x 0,01= 311,67 TL

Gelir Vergisi Kesintisi: (KGVM'ye göre %15 -%40 arasında) 31.166,67 x 0,15= 4.675 TL

Damga Vergisi Kesintisi: Binde 7,59 oranında =236,56 TL kesinti yapılır.

Toplam Yasal Kesinti Tutarı: 9.586,56 TL

Net Tutar = 31.166,67 -9586,56 = 21.580,11 TL

5) Önemli Notlar

 

• İşçinin kıdem hesabı yapılırken ücretsiz izinleri varsa bu süreler kıdem hesabından düşülmelidir.
• Kıdemi 1 yıldan az olan personel için yıllık izin ücreti ödenmez. Örneğin 6 ay çalıştıktan sonra iş akdi feshedilen işçi yıllık izin ücreti talep edemez.
• Yıllık izin ücreti iş akdi feshedildikten sonra talep edilebilir. Zaman aşımı da bu süreden itibaren başlar.
• İş Kanunu'nun 66. Maddesinde belirtilen durumlar kıdem hesabında dikkate alınmalıdır.
• Kullanılmayan yıllık izinler gelecek yıla devreder. Bu sürelerin silinmesi söz konusu olamaz.
• İşçi, yıllık izin kullanmak yerine parasını talep edemez. İşvereni bu konuda zorlayamaz. İşveren de bu yola başvuramadığı gibi işçiyi de zorlayamaz.
• Yıllık izinin kullandırılması gerekir. Kağıt üzerinde kullandırılmış gibi yapılmaması gerekir.
• İş kazası durumlarında yıllık iznin kullandırılıp, kullandırılmadığı dikkate alınacaktır. Yıllık izin kullandırılmaması işverenin kusurunu artıracaktır.
• Yıllık izinler, işçinin dinlenmesi için büyük önem taşır bu nedenle yıllık iznin doğasına aykırı olarak kullandırılmamalı. Örneğin 1 gün izin alan işçiye yıllık izin süresinden düşülmek suretiyle izin verilmesi yıllık iznin doğasına aykırı olacaktır.
• Yıllık izin ücretinde bakiye kalan sürelerin ücreti ödenmez. 1 Yıl 8 Ay 3 Gün kıdemi olan işçinin kullandığı yıllık izin ücretinde 1 yıl dikkate alınır. Ancak işçinin aynı işyerinde işe başlaması halinde bakiye kalan sürelerinde dikkate alınması gerekir.
• Murat Delip