Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Yapılan Değişiklikler

Özet

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 10 Şubat 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

kte yapılan değişikliklerinin çok önemli bir kısmının 7263 sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanunda yapılan değişikliklerin Yönetmeliğe yansıtılması şeklinde olduğu görülmektedir. 

Yönetmelikte yapılan çok sayıdaki değişiklikten abonelerimiz açısından görece önemli olabilecekler sirkülerimizde özetlenmiştir.

1) Muafiyet, İndirim ve İstisnalar Hakkındaki Önemli Değişiklikler

Yönetmeliğin vergi ve harçlara ilişkin muafiyet, indirim ve istisnaların düzenlendiği 6’ncı bölümünde (35-36 maddelerinde) yapılan değişikliklerin en önemlileri şunlardır.

1.1. Altıncı Bölüm Başlığında Yapılan Değişiklik

Altıncı bölümün Muafiyet, İndirim ve İstisnalar, Temel Bilimler Desteği, Bölgenin İzlenmesi ve Denetimi şeklinde olan başlığı, bölüm içerisinde yapılan değişikliklere paralel olarak Muafiyet, İndirim ve İstisnalar, Desteklenecek Programlar, Doktora Öğrenci Desteği, Girişim Sermayesi Uygulamaları, Bölgenin İzlenmesi ve Denetimi olarak değiştirilmiştir.

 

1.2. Yönetici ve İşletici Şirketlerin Vergi ve Harçlardan İstisna/Muaf Olma Süresinde Yapılan Değişiklik

Hatırlanacağı üzere, 3 Şubat 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7263 sayılı Kanunla, 4691 sayılı Kanunun 2’nci maddesinde yapılan değişiklik ile;

a) TGB’nde yönetici şirketlerin ve Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına ilişkin 31/12/2023 tarihinde biten gelir ve kurumlar vergisi istisnasının süresi 31/12/2028 tarihine kadar uzatılmıştır.

b) Bölgede istihdam edilen personelin ücretlerine ilişkin gelir vergisi, damga vergisi ve sosyal güvenlik primi desteklerinin süresi de 31/12/2028 tarihine kadar uzatılmıştır.

7263 sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanunda yapılan yukarıdaki değişiklikler Yönetmeliğe de işlenmiştir.

1.3. Bölgede İstihdam Edilen Personelin Ücretlerine Yönelik Gelir Vergisi Stopajı İstisnası Uygulamasından Terkin Uygulamasına Geçilmesine Yapılan Değişiklik

Hatırlanacağı üzere 7263 sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanununda yapılan önemli değişiklerin başında, Bölgede istihdam edilen Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin ücretlerine yönelik Gelir Vergisi stopajı istisnası uygulamasından terkin uygulamasına geçilmesi gelmektedir.

Öte yandan, 25 Aralık 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde önemli değişiklikler yapılmıştır. Düzenleme ile ücretlerin asgari ücrete tekabül eden kısmı gelir vergisinin ve damga vergisinin dışında bırakılmaktadır. Buna karşın Asgari Geçim İndirimi uygulaması tamamıyla kaldırılmaktadır. Bu düzenlemeler 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılacak ücret ödemeleri için yürürlüğe girmiştir.

Yukarıdaki yasal düzenleme değişiklikleri Yönetmeliğin 35’inci maddesine yansıtılmıştır. Buna göre yeniden düzenlenen 35/(1)-c) paragrafı şöyledir.

“c) 31/12/2028 tarihine kadar, Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden hesaplanan vergiden, 1/1/2022 tarihinden önce 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesinde düzenlenen asgari geçim indirimi, 1/1/2022 tarihinden sonra 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarı; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır.”

Ücretlerin asgari ücrete tekabül eden kısmının gelir vergisinden ve damga vergisinden istisna edilmesiyle birlikte, 4691 sayılı Kanun uyarınca Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden terkin edilecek gelir vergisi ile istisna edilecek damga vergisinin hesaplanması özellikli bir konu haline gelmiş bulunmaktadır. Her ne kadar 319 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde konuya ilişkin açıklamalar ve örneklere yer verilmiş olsa da, bunlar son derece yetersiz olup, konuyla ilgili özellikli noktalara (örneğin Ar-Ge gün sayısının 30 günden az olduğu durumlara) cevap oluşturmaktan son derece uzaktır. Bu nedenle terkin edilecek gelir vergisinin tutarının hesaplamasının birbirinden farklı yöntemlerle yapıldığı ve bunun sonucunda terkin edilecek gelir vergisi tutarının farklılaştığı görülmektedir. Uygulama birliğinin sağlanması açısından 3218, 4691 ve 5746 sayılı Kanunlara tabi ücretler için hesaplamanın yapılma yönteminin ayrı bir tebliğ ile açıklanmasında çok büyük yarar olacaktır.

Konuya ilişkin idari ayrıntılı açıklamalar (tebliğ, sirküler, özelge vb.) yapılıncaya kadar Büromuzun önerdiği hesaplama yöntemi ise aşağıdaki bir örnek yardımıyla açıklanmıştır.

Ay	1	2022/Ocak
Çalışılan Günler Brüt Ücreti	2	16.289,59
GELİR VERGİSİ İSTİSNALARI
Toplam Gelir Vergisi Matrahı	3	13.512,20
Hesaplanan Toplam Gelir Vergisi (Asgari Ücrete İsabet Eden Vergi Düşülmeden Önceki)	4	2.026,83
Asgari Ücrete İsabet Eden Gelir Vergisi (İstisna)	5	638,01
Asgari Ücret İstisnası Düşülmüş Gelir Vergisi	6=4-5	1.388,82
Aydaki Toplam Çalışma Günü	7	29
Aydaki Terkin Kapsamındaki (Ar-Ge ve Yenilik Kapsamındaki Çalışmalara İsabet Eden) Gün Sayısı	8	24
Ar-Ge ve Yenilik Kapsamındaki Çalışmalarının Ücret Matrahı	9= (3/7) *8	11.182,51
Ar-Ge ve Yenilik Kapsamındaki Çalışmalara İsabet Eden Hesaplanan Gelir Vergisi	10= (9/3) *4	1.677,38
Ar-Ge ve Yenilik Kapsamındaki Çalışmalara İsabet Eden Asgari Ücret Gelir Vergisi (İstisna)	11= (9/3) *5	528,01
Ar-Ge ve Yenilik Kapsamındaki Çalışmalara İsabet Eden Terkine Konu Gelir Vergisi	12=10-11	1.149,37
4691 Sayılı Kanun’a Göre Terkin Oranı	13	100%
4691 Sayılı Kanun’a Göre Terkin Edilecek Gelir Vergisi	14=12*13	1.149,37
Devlete Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi	15=6-14	239,45
DAMGA VERGİSİ İSTİSNALARI
Hesaplanan Toplam Damga Vergisi	16=2*Binde 7,59	123,64
Asgari Ücrete İsabet Eden Damga Vergisi İstisnası	17=Brüt Asgari Ücret*Binde 7,59	37,98
Asgari Ücret İstisnası Düşülmüş Damga Vergisi	18=16-17	85,66
Ar-Ge ve Yenilik Kapsamındaki Çalışmalara İsabet Eden Brüt Ücret (Damga Vergisi Matrahı)	19= (2/7) *8	3.333,33
Ar-Ge ve Yenilik Kapsamındaki Çalışmalara İsabet Eden İstisna Damga Vergisi	20= (19/2) *18	70,89
Devlete Ödenmesi Gereken Damga Vergisi	21=18-20	14,77

 

1.4. Toplam Personel Sayısı On Beşe (Hariç) Kadar Olan Bölge Firmaları İçin Desteklerden Yararlanabilecek Destek Personeli Oranının Yüzde Yirmi Olarak Uygulanacağı

Bilindiği üzere, Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı, AR-GE ve tasarım personeli sayısının yüzde 10’u ile sınırlıdır. 7263 sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanunun Geçici 2’inci maddesinde yapılan değişiklik ile; Toplam personel sayısı on beşe kadar olan Bölge firmaları için bu oran yüzde 20’ye yükseltilmiştir. Bu değişiklik Tebliğe de işlenmiştir.

1.5. Toplam Çalışma Sürelerinin Yüzde Yirmisine Kadar Bölge Dışında Geçirilen Süreler İçinde Gelir Vergisi Terkininden Yararlanılabileceğine İlişkin Değişiklik

4691 sayılı Kanunun gelir vergisi stopajı desteğine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı Geçici 2’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında şu şekilde bir düzenleme bulunmaktadır.

“…..Yönetici şirket, ücreti gelir vergisi istisnasından yararlanan kişilerin Bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetler. Ancak, Bölgede yer alan işletmelerde çalışan AR-GE ve tasarım personelinin bu Bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda Bölge dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı ile Bölgede yer alan işletmelerde çalışan AR-GE ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı, gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir.”

Hatırlanacağı üzere 7263 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle birlikte 4691 sayılı Kanunun Geçici 2’inci maddesi 3’üncü fıkrasına aşağıdaki cümle ilave edilmiştir

“Buna ilave olarak Bölgede yer alan işletmelerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin Bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Yüzde yirmi olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde elliye kadar artırılabilir.”

7263 sayılı Kanunla yapılan değişiklik, Yönetmeliğin 35’inci maddesinin (e) fıkrasına da aynen yansıtılmıştır.

Bu düzenlemeyle Covid-19 salgının etkisiyle zorunlu olarak getirilen esnek çalışma uygulaması kalıcı hale getirilmiş olmaktadır. Bölgede çalışan bir AR-GE, tasarım ve destek personeli bundan böyle toplam çalışma süresinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla Bölge dışında da geçirebilecektir. Bölge dışında geçirilen süreler için de işveren gelir vergisi stopajı terkininden yararlanabilecektir.

Üstelik bu kapsamda Bölge dışında geçirilen süreler; Bölgede yürütülen projeler kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlar ile doktora ve yüksek lisans için Bölge dışındaki üniversitelerde geçirilen sürelerden bağımsız olarak değerlendirilecektir. Bir başka anlatımla toplam çalışma süresinin yüzde yirmisinin hesabında Bölgede yürütülen projeler kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlar ile doktora ve yüksek lisans için Bölge dışındaki üniversitelerde geçirilen süreler dikkate alınmayacaktır.

Yukarıda açıklanan esnek çalışma düzenlemesine paralel bir düzenleme, 5746 sayılı Kanunun 3’ncü maddesinin ikinci fıkrasında da yapılmıştır.

Merkez veya bölge dışında çalışılan sürelerde gelir vergisi stopaj teşviki uygulanmasına yönelik olarak yapılan düzenlemelere ilişkin açıklamaların yer aldığı 9 Seri No.lu 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği Taslağı hazırlanmıştır. Sözü geçen Tebliğ taslağı 15 Mart 2022 tarihinde GİB internet sitesinde yayımlanmıştır. Sözü geçen Tebliğ taslağına bu bağlantıdan ulaşılabilir.

1.6. Doktora ve Yüksek Lisans Yapan Personelin, Bölge Dışında Geçirdikleri Sürelere İlişkin İlişkin Değişiklik

7263 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeyle doktora ve yüksek lisans yapan personelin, bölge dışında geçirdikleri sürelere ilişkin ücretlerin gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilmesi için Bölgede yer alan işletmelerde en az bir yıl süreyle çalışma koşulu da kaldırılmıştır.

Gerçekleştirilen bu yasal değişiklikler, Yönetmeliğin 35’inci maddesinin (f) fıkrasına da aynen yansıtılmıştır.

1.7. Sermaye Desteklerinin Süresine ve Tutarına İlişkin Değişiklikler

Bilindiği üzere, Bölgede faaliyette bulunanlara Kanun kapsamındaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde onunu ve öz sermayenin yüzde yirmisini aşmamak üzere, 193 sayılı Kanunun 89’uncu maddesi uyarınca ticari kazancın ve 5520 sayılı Kanunun 10’uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir.

Hatırlanacağı üzere 7263 sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanunun Bölge girişimcilerine sermaye desteği sağlayan mükelleflere (melek yatırımcılara) yönelik gelir ve kurumlar vergisi indirimine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı Geçici 4. Maddesinde değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişiklikler özetle şöyledir:

1. 31/12/2023 tarihinde biten düzenlemenin süresi 31/12/2028 tarihine kadar uzatılmıştır.

2. Sermaye desteği sağlanacak projelerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygun görülmesi koşulu kaldırılmıştır. Projenin Bölge içerisinde 4691 sayılı Kanuna göre gerçekleştirilmesi yeterli olacaktır.

3. Beyanname üzerinde gelir / kurumlar vergisinden indirim konusu yapılabilecek tutar yıllık olarak 500.000 TL’den 1.000.000 Türk lirasına yükseltilmiştir.

4. Sermaye desteğinin iki yıl içerisinde ilgili projenin finansmanında kullanılmayan kısmı için indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edileceği yönündeki düzenleme “sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da tamamen geri alınması halinde indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.” Şeklinde değiştirilmektedir.

“(13) Girişim sermayesi desteği: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden teknoloji, teknolojik üretim ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilir. Girişim sermayesi desteği kapsamında kaynakların aktarıldığı girişim sermayesi fonlarından ya da bu fonların yatırım yaptığı fonların yatırımlarından yararlanan şirketlere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde onunu ve öz sermayenin yüzde yirmisini aşmayan kısmı 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın ve 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılır. Bu kapsamda yapılacak indirim tutarı yıllık 1.000.000 Türk lirasını aşamaz. Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından girişim sermayesi yoluyla destek almış firmalara sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da geri alınması halinde 4 üncü maddenin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanır.”

Sermaye desteklerinin süresine, tutarına ve yararlanma şartlarına ilişkin yukarıdaki değişiklikler Yönetmeliğin 35’inci maddesinin (g) fıkrasına işlenmiştir.

1.8. KDV İstisnasına İlişkin Değişiklikler

Bilindiği üzere, KDV Kanununun geçici 20’inci maddesi uyarınca Bölgeden yapılan bazı teslimler ve hizmetler KDV’den istisnadır. Yasal düzenlemedeki değişikliğe paralel olarak oyun yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetlerinde KDV’den istisna olduğu Yönetmeliğin 35’inci maddesinin (ğ) fıkrasına işlenmiştir.

Buna göre, teknoloji geliştirme bölgesinde ve ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde münhasıran bu Bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, oyun, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetlerinin, Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamında katma değer vergisinden müstesna tutulması için yönetici şirketin onayı alınarak ilgili vergi dairesine başvuruda bulunulur.

1.9. Desteklenecek Eğitim Alanlarına İlişkin Değişiklikler

4691 sayılı Kanunun 7263 sayılı Kanunla değişiklikten önceki 3/(ee) ve 8.maddelerinde TGB’nde desteklenecek yükseköğretim lisans programları “Temel bilimler” olarak adlandırılan matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programları ile sınırlı bulunmaktaydı.

7263 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle; “Temel bilimler” kavramı “Desteklenecek Programlar” olarak değiştirilmiştir ve daha önemlisi, Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programlarına ilave olarak Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programlar da destek kapsamına alınmıştır.

Öte yandan bu desteğin Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde istihdam edilenlere ilave olarak kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi hizmetlerinde istihdam edilen desteklenecek programlar mezunu personele de aynen uygulanacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.

Yukarıda özetlenen değişiklikler, Yönetmeliğin 35/A maddesine işlenmiştir. İlave olarak maddenin 4’üncü fıkrasındaki “Bu destekten yararlanabilmesi için istihdam edilecek yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programlarından mezun personelin 1/7/2017 (dahil), sonra işe alınması ve ilgili Teknoloji Geliştirme Bölgesi firmasında ilk kez istihdam edilmesi esastır” şeklindeki açıklamaya “Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça ilan edilecek alanlardan mezun personelin ise 3/2/2021 (dahil) tarihinden sonra işe alınması ve ilgili Teknoloji Geliştirme Bölgesi firmasında ilk kez istihdam edilmesi esastır.” cümlesi ilave edilmiştir.

Yönetmeliğin 35/A maddesinin (8)’inci fıkrasında yapılan değişiklik ile destek ödemelerinin “raporun teslim edildiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar” olan süresi “raporun teslim edildiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar” şeklinde değiştirilmiştir.

1.10. Yönetmeliğe Doktora Öğrencisi Ar-Ge Personeli Desteğine İlişkin Bölüm Eklenmiştir

Hatırlanacağı üzere 7263 sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanunun 8.maddesinde yapılan düzenlemeler uyarınca; Bölgelerde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi AR-GE personeli için, iki yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde destek verilebilecektir.

Yönetmeliğe eklenen 36/B maddede bu desteğin uygulama esasları açıklanmıştır: Buna göre;

(1) Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan firmaların, 3/2/2021 (dahil) tarihinden sonra ilk kez istihdam ettikleri doktora öğrencisi Ar-Ge personeline o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere Bakanlık tarafından karşılanabilecektir

(2) Bu destekten yararlanabilecek firma tarafından istihdam edilen doktora öğrencisi Ar-Ge personeline ödenen aylık taban ücreti, brüt asgari ücretin bir buçuk katından az olamayacaktır.

(3) Firma başına verilebilecek destek, üniversitelerin doktora programına kayıtlı en fazla iki doktora öğrencisi ile sınırlıdır. Firmaların bu destekten yararlanabilmeleri için istihdam ettikleri doktora öğrencisinin başka kamu kurumundan destek almıyor olması şartı aranacaktır.

 

(4) Firmanın bu destekten yararlanabilmesi için istihdam edilecek doktora öğrencisinin Türkiye’deki üniversitelerin doktora programına kayıtlı, ders dönemini tamamlamış ve tez aşamasına geçmiş olması gerekmektedir.

(5) Teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, bu destek kapsamında firmalarda istihdam edilen personelin işe alınması, işten ayrılması, doktora programından mezun olması ve ayrılması ile ilgili hususları takip etmek ve Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

(6) Bu destekten yararlanacak firmalar taleplerini Bölge yönetici şirketine bildireceklerdir. Bölge yönetici şirketi uygun gördüğü başvuruyu ve bu maddedeki şartların sağlandığını gösteren raporu, portal üzerinden ilgili firmanın talebini takip eden ay sonuna kadar Bakanlığa iletecektir. Yönetici şirket bölge firmalarının başvurularını kabulden imtina edemez, başvuruları yerindelik açısından değerlendiremez. Bu destek kapsamında düzenlenecek raporda bulunması gereken asgari bilgiler ve ilgili diğer hususlar Bakanlıkça belirlenecektir.

(7) Bu desteğe ilişkin firmaya yapılacak ödemeler, destek kapsamındaki personele ilişkin, ilgili ayın bildirilmiş sigorta prim gün sayısı dikkate alınarak yapılacak hesaplamaya göre, Bakanlıkça, raporun teslim edildiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar gerçekleştirilecektir.

(8) Teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketlerinde istihdam edilen personel, bu desteğin kapsamı dışındadır.

1.11. Yönetmeliğe Girişim Sermayesi Uygulamalarına İlişkin Bölüm Eklenmiştir

Hatırlanacağı üzere 7263 sayılı Kanunla 4691 sayılı Kanuna eklenen Ek Madde 3 ile; 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yıllık beyanname üzerinden istisna edilen gelir veya kurumlar vergisi kazançları tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan mükellefler tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılacaktır. Pasife aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlı olacaktır.

Pasife aktarılan kısım, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da bu Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulacaktır. Bunun yapılmaması halinde bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi için gelir ve kurumlar vergisi istisnasından yararlanılamayacaktır. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.

Örneğin 2021 yılına ilişkin olarak 2022/Nisan ayında verilen kurumlar vergisi beyannamesinde 5 Milyon TL tutarında Teknoloji Geliştirme Bölgelerinden Elde Edilen Kazançlar istisnası bulunan bir mükellef, istisna edilen kurumlar vergisi kazanç tutarı 1 Milyon TL’den fazla olduğundan, 5 Milyon TL’nin %2’si olan 100 Bin TL’yi dönem kar-zararı hesabından geçmiş yıllar karları yerine, pasifte başka bir hesaba (örneğin 549- Özel Fonlar gibi) aktaracaktır. Bu tutarı 2022 yılının sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak koymak zorundadır. Bunu yapmaz ise; istisnadan yararlanabileceği tutar 5 Milyon TL değil, [(5 M. TL – (5 M. TL*%20)] = 4 Milyon TL olacaktır.

Bu Kanunla yukarıdakine tamamıyla paralel bir düzenleme 5746 sayılı Kanunda da yapılmıştır. 5746 sayılı Kanunun 3.maddesine (14). fıkra olarak eklenen düzenlemenin 4691 sayılı Kanundaki düzenlemeden tek farklılığı, “istisna edilen gelir veya kurumlar vergisi kazancı” kavramı yerine 5746 sayılı Kanun uygulamasına paralel olarak “yıllık beyanname üzerinden yararlanılan Ar-Ge / tasarım indirimi” kavramının kullanılmış olmasıdır. Bunun dışında 4691 ve 5746 sayılı kanunlardaki düzenlemeler tamamıyla birebir aynıdır.

Yönetmeliğe eklenen 36/C maddede bu uygulamanın uygulama esasları açıklanmıştır:

Yönetmelik uyarınca yönetici şirketlere ve girişimcilere yararlandıkları TGB kazanç istisnasının belirli bir oranını girişim sermayesi olarak yatırma zorunluluğuna ilişkin düzenleme 1/1/2022 tarihinden itibaren verilecek yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinden itibaren uygulanacaktır. 2022/Mart-Nisan aylarında verecekleri yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde istisna edilen kazançları tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılmalıdır. Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın (2022) sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Söz konusu tutarın 2022 yılının sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemeyecektir. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.

2) Kuluçka Merkezleri Hakkındaki Önemli Değişiklikler

Teknopark yönetici şirketleri, Açılan kuluçka merkezinde Ar-Ge ve yenilikçi firmaları yetiştirmek, genç ve yeni işletmeleri geliştirmek amacıyla Kuluçka Merkezi faaliyetinde bulunabilmektedir. Kuluçka Merkezi hakkındaki düzenlemeler Yönetmeliğin çeşitli maddelerine (3,7,10,11,15) serpiştirilmiştir. Aşağıda bu konudaki önemli değişiklikler özetlenmiştir.

Kuluçka Merkezi (İnkübatör); Özellikle genç ve yeni işletmeleri geliştirmek amacıyla; girişimcilere ofis hizmetleri, ekipman desteği, yönetim desteği, mali kaynaklara erişim, kritik iş ve teknik destek hizmetlerinin bir çatı altında tek elden sağlandığı yapılardır. Tebliğ değişikliğine kadar münhasıran Bölge içinde açılabilmekte olan Kuluçka Merkezlerinin Bölge dışında da açılabilmesine imkan sağlanmıştır.

Kuluçka firmaları (girişimcileri); teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri tarafından yürütülen girişimcilik programlarına katılarak şirketleşen veya Ar-Ge, teknolojik yenilik, yazılım ve tasarım faaliyetlerinde bulunan, en fazla üç yıllık, proje sahibi işletmeler olarak, kuluçka merkezlerinde yer alan girişimcilerdir.

Yönetmeliğin 15’inci maddesinin;

a. Yeni (3) numaralı paragraf ile; Bölge alanları dışında açılan kuluçka merkezlerinde yer alacak kuluçka girişimcisinin personel sayısının 10 kişiden az ve son üç yıl içerisinde kurulmuş teknoloji tabanlı işletme olması şartları getirilmiştir.

b. Yeni (5) numaralı paragraf uyarınca; Yönetici şirket tarafından ön kuluçka programına tabi tutulan yani iş fikri ya da hayata geçirmek istediği bir projesi olan ve henüz gelir ve kurumlar vergisine tabi bir işletme kurmamış girişimcilere kuluçka merkezinde yapılabilecek yer tahsisi en fazla 18 ay ile sınırlandırılmıştır.

c) Yeni (7) numaralı paragrafta yapılan düzenlemeye göre; Yönetici şirkete Bölge alanı içerisinde yer alan kuluçka firmalarına binanın toplam kiralanabilir alanının en az yüzde beşi oranında yer ayırma zorunluluğu getirilmiştir. Öte yandan, Bölge alanı içerisinde yer alan kuluçka firma sayısı toplam firma sayısının yüzde onundan az olamayacağı şeklindeki mevcut düzenleme değişikliğe uğramadan aynen korunmuştur.

d) Yeni eklenen (12) numaralı paragrafta yapılan düzenlemeye göre; Bu Yönetmelik kapsamında sağlanan destek, teşvik, muafiyet ve istisnalar, Bölge alanları dışında açılan kuluçka merkezlerine de aynen uygulanır. Yönetici şirketin görev ve sorumlulukları dâhil olmak üzere, bu merkezlere dair diğer tüm iş ve işlemlerde Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.

 

 

3) Personeli Başına Düşen Asgari Ofis Alanını Belirleme Yetkisi

Yönetmeliğin “Yönetici şirketin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’uncu maddesine eklenen (8) nolu fıkrayla teknoloji geliştirme bölgelerindeki firmaların toplam personeli başına düşen asgari ofis alanını belirleme konusunda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü yetkili kılınmıştır.

 

Saygılarımızla.

NARCON YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

wwwnarconcomtr

25.03.2022