Yılsonu Yaklaşırken Bazı Vergisel Yükümlülüklere İlişkin Hatırlatmalar

Özet

Bu sirkülerimizde, her yıl olduğu gibi yıl sonu yaklaşırken müşterilerimizin 2021 yılının Aralık ayında yerine getirmeleri gereken rutin dışı bazı yükümlülüklerine ilişkin hatırlatmalara yer verilmiştir. Bu kapsamda aşağıdaki konulara değinilmiştir:

1) e-Belgelere ve e-Deftere ilişkin yükümlülükler,

2) Fiziki defterlerin açılış ya da ara tasdik onay işlemleri

3) Ortaklar cari ve kasa hesapları için adat faizi hesaplanması ve fatura kesilmesi

4) Bağımsız Denetçi firma seçimi

5) İndirimli orandan kaynaklanan KDV iadelerinin talebi

6) SGK e-Tebligat başvurusu

1) e-Belge ve e-Defter Başvuruları

Elektronik belgeler (e-Belgeler) ile ilgili düzenlemelerin tümünün bir araya toplandığı 509 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği  (“Tebliğ”)19 Ekim 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu tebliğle e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye gibi elektronik belgelere (e-Belge) uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükelleflerin kapsamı genişletilmiştir. Sözü geçen tebliğle bazı mükellef grupları için e-belgelere geçiş tarihi  1 Ocak 2022 olarak öngörülmüş olduğundan, büromuzun bu bağlantıdan ulaşabileceğiniz sirkülerinde ayrıntılı olarak açıklanmış olan bu mükelleflerin 31.12.2021 günü bitimine kadar e-Belgelere geçişe ilişkin hazırlıklarını ve başvurularını tamamlamak suretiyle 1 Ocak 2022 günü uygulamalara geçmiş olmaları gerekmektedir.

Elektronik defter (e-Defter) uygulamasına ilişkin Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 3)  (“Tebliğ”)19 Ekim 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış ve istisnai durumlar hariç olmak üzere 19 Ekim 2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tebliğle elektronik defterlere (e-Defter) uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükelleflerin kapsamı genişletilmiştir. Sözü geçen tebliğle bazı mükellef grupları için e-deftere geçiş tarihi  1 Ocak 2022 olarak öngörülmüş olduğundan Ayrıntılı olarak açıklanmış olan mükelleflerin 31.12.2021 günü bitimine kadar e-Deftere geçişe ilişkin hazırlıklarını ve başvurularını tamamlamak suretiyle 1 Ocak 2022 günü uygulamalara geçmiş olmaları gerekmektedir.

Yukarıda da belirttiğimiz üzere 2022 yılında e-Belge ve e-Defter kapsamına girecek mükelleflere ilişkin ayrıntılı açıklamalara yukarıda bağlantıları yer alan sirkülerlerimizden ulaşılması mümkündür. Aşağıda çok özet olarak 2020 ve 2021 yıllarında belirlenen hadleri ilk defa aşan mükellefler için e-Fatura, e*Defter ve e-İrsaliye’ye zorunlu geçiş takvimine yer verilmiştir.

 

-Belge ve e-Defter kapsamına 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren dahil olma zorunluluğu bulunan mükelleflerin 31.12.2021 tarihine kadar aşağıdaki işlemleri tamamlamış olmaları gerekmektedir;

1) Gerçek kişi mükelleflerin Elektronik (e-) İmza, Kurum niteliğindeki mükelleflerin ise http://mm.kamusm.gov.tr  internet sitesinden başvuru yaparak Mali Mühür temin etmeleri,

2) Başvuru sırasında bilgi olarak talep edildiği için mükelleflerin e-Defter başvurusu yapmadan önce Maliye’den uyumluluk onayı almış bir e-Defter yazılımı (programı) temin etmeleri (uyumlu yazılımların listesi www.edefter.gov.tr internet sitesinde yer almaktadır) 

3) Takiben https://ebelge.gib.gov.tr/anasayfa.html  ve www.edefter.gov.tr internet sitelerinden elektronik ortamda e-Belge ve e-Defter başvurularını yapmaları gerekmektedir.

2) 2022 Yılında Kullanılacak Fiziki Defterlerin Açılış ve Kapanış Onay İşlemleri

Öteden beri faaliyetlerine devam etmekte olan ve Normal hesap dönemine (1.1.201X-31.12.201X) tabi mükellefler yönünden 2021 yılında tutulan ve 2022 yılında fiziki ortamda tutulacak defterlerin açılış, ara (yeterli sayfası bulunması halinde 2022 yılında da kullanılacak olan 2021 yılı defterleri) ve kapanış onaylarına ilişkin tarihler şöyledir:

(*) Limited şirketlerde öteden beri kullanılmakta olan Ortaklar Kurulu Karar Defterlerinde yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla, Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri olarak kullanılmaya devam olunabilir. (Ticari Defter Tebliği Geçici Madde -3/2)

(**) Müdürler Kurulu Karar Defteri’nin tutulması zorunlu değildir. Bu defteri tutmak istemeyenler; Limited şirkette aldıkları kararları Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterine kaydetmek zorundadırlar. Limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir Müdürler Kurulu Karar Defteri de tutulabilir. Müdürler Kurulu Karar Defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere Yönetim Kurulu Karar Defterine ilişkin hükümler uygulanır. Kararların Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterine kaydedilmesi halinde Ticari Defterler Tebliğinin 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hususların yazılması zorunludur. Ayrı bir Müdürler Kurulu Karar Defteri tutulması halinde müdür veya müdürler kurulu kararları Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterine kaydedilemez.

(***) 2022 yılında ilk defa işe başlayacak olanların kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce defterlerin açılış onaylarını yaptırtmaları gerekmektedir.

Ticari Defterlere İlişkin Tebliğinin açılış onayı yapılacak defterler ve onay zamanı başlıklı 13. maddesinin 1.fıkrasında; “…Açılış onaylarının noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur.” hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 27.1.2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Ticaret Sicil Yönetmeliğinin 16/6 maddesinde “Sicil tasdiknamesi; tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olmadığı veya yenisi düzenlenmediği sürece geçerlidir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre elinde sicil tasdiknamesi bulunanlardan, tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik yapmasına gerek olmayanlar mevcut belgelerini notere ibraz edebileceklerdir.

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, Ticaret Sicili Tasdiknamesi bulunmayan firmaların, ticaret sicil müdürlüklerinde oluşabilecek yoğunluğu dikkate alarak bu belgeyi geç kalmadan almaları faydalı olacaktır.

e-Defter kapsamında olan mükellefler yevmiye ve defter-i kebir dışındaki defterler yönünden bu bölümde yer almakta olan düzenlemelere tabidirler.

3) Ortaklardan Alacaklar ve Yüksek Tutarlı Kasa Hesapları İçin Faiz Hesaplamak ve Fatura Düzenlemek

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer almakta olan Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı düzenlemeleri uyarınca, Şirketlerin İlişkili Kişilere (ortaklarına, bizzat kendisinin ya da ortaklarının ortağı olduğu diğer şirketlere vb.) kullandırdığı şirket kaynakları (kullandırdığı paralar) için emsal faiz oranından faiz hesaplamak ve bunu KDV’de ekleyerek ilişkili kişiye fatura etmek zorundadır.

Uygulamada ilişkili kişilerle gerçekleşen nakit hareketleri 131/231 kodlu Ortaklar Cari, 136/236 kodlu Diğer Çeşitli Alacaklar ve yüksek tutarlı 100 kodlu Kasa hesaplarında muhasebeleştirilmektedir. Yıl içinde ilişkili kişilerle gerçekleşen nakit hareketleri nedeniyle sözü geçen muhasebe hesapları çalışan mükelleflerin, bu hesapların yıl sonu bakiyesi sıfır olsa dahi, 100/131/136/231/236 hesaplar için en azından yılda bir kez Aralık ayı sonunda faiz hesaplamaları ve bunu yine Aralık ayı sonunda ilişkili kişilere %18 KDV uygulayarak fatura etmeleri gerekmektedir.

 

Kanun faiz hesaplamasında esas alınacak oran konusunda “emsallere uygunluk ilkesine” uyulmasını istemektedir. Bu nedenle büromuzun esas alınacak faiz oranı konusundaki önerisi şu şekildedir:

a. Şirketin kendisi de bankalardan ya da diğer finansal kurumlardan kredi kullanmakta ise, faiz hesaplamasında bu kredilere uygulanan en yüksek faiz oranını esas almalıdır,

b. Şirketin kendisi bankalardan ya da diğer finansal kurumlardan kredi kullanmamakta ise, faiz hesaplamasında T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan Bankalarca Açılan Mevduatlara Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranlarını esas almalıdır. Bu oranlar TCMB tarafından “Haftalık-Akım” ya “Aylık-Stok” şeklinde açıklanmaktadır. Büromuz “Haftalık-Akım” verisinin kullanılmasının emsallere uygunluk ilkesine daha uygun olduğunu düşünmektedir. Uygulanacak somut faiz oranı hususunda büromuzdan destek alınabilir.

 FAİZ HESAPLAMASI İÇİN TIKLAYINIZ

4) 2021 Yılında Bağımsız Denetim Kapsamına Girmiş Olan İşletmelerin Bağımsız Denetçi Seçme Yükümlülükleri

 ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, hasılat, aktif büyüklüğü ve/veya çalışan sayısı ölçütlerine bağlı olarak 2021 yılında bağımsız denetim kapsamına giren şirketlerin en geç 31.12.2021 tarihine kadar genel kurul kararıyla denetçilerini belirlemiş olmaları gerekmektedir.

6102 sayılı TTK’nin 399'uncu maddesi uyarınca, Denetçi, şirket genel kurulunca; topluluk denetçisi, ana şirketin genel kurulunca seçilir. Denetçinin, her faaliyet dönemi ve herhâlde görevini yerine getireceği faaliyet dönemi bitmeden seçilmesi şarttır. Seçimden sonra, yönetim kurulu, gecikmeksizin denetleme görevini hangi denetçiye verdiğini ticaret siciline tescil ettirir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilan eder.

Buna göre, Genel Ölçütlere göre 2021 yılında bağımsız denetim kapsamına giren bir şirketin denetçisi (Kamu Gözetimi Kurumu denetçi listesinde yer almakta olan bağımsız denetim kuruluşu ya da bireysel denetçi), şirket genel kurulunca, topluluk denetçisi ise, ana şirketin genel kurulunca 31.12.2021 tarihine kadar yani faaliyet dönemi bitmeden seçilmek zorundadır. Yani şirket genel kurulları denetçiyi yılsonuna kadar seçebileceklerdir. 31.12.2021 tarihine kadar seçilecek olan denetçiler 2021 dönemi için seçilecektir. İzleyen dönemler için de denetçiler genel kurullarca dönem sonuna kadar seçilebilecektir.

SPK kapsamında faaliyette bulunan (halka açık) şirketlerde denetçi seçiminin SPK düzenlemelerine tabi olduğunu ve farklılık arz ettiğini belirtmek isteriz.

5) İndirimli Orana Tabi İşlemlerden Kaynaklanan KDV İadesin Talep Süresi

Mükelleflerin indirimli orana (%1, %8) tabi işlemlerden kaynaklanan ve 2020 yılı içinde mahsuben iade edilmeyen verginin mahsuben ya da nakden iadesinin 2021 yılının Ocak-Kasım vergilendirme dönemlerine ait 1 No.lu KDV Beyannamelerinden herhangi birisi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Buna göre mükelleflerin indirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan ve 2020 yılı içinde mahsuben iade edilmeyen verginin iadesi için en geç 27 Aralık 2021 tarihinde verilmesi gereken 2021/Kasım dönemi KDV beyannamesi ile talepte bulunmaları gerekmektedir. İşlemin yapıldığı yılı izleyen yıl aşıldıktan sonra düzeltme yoluyla iade talep edilmesi mümkün değildir.

6) SGK e-Tebligat Başvurusu

1 Ekim 2021 tarihi itibariyle faaliyette bulunan İşverenlerin e-Tebligat adresi almak için 31 Aralık 2021 tarihleri arasında SGK’ya başvuru yapmaları gerekmekteydi. Bu süre 11.12.2021 tarihinde SGK internet sitesinde yayınlanmış bulunan bu bağlantıdan ulaşılabilecek olan duyuruyla 31 Ocak 2022 tarihine kadar uzatılmıştır.

Saygılarımızla.

NARCON YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.